تحلیل روند و پهنه‌بندی زمانی-مکانی بارش حوضه دریاچه ارومیه و انتخاب ایستگاه‌های شاخص با روش‌های آماری چند متغیره

Authors

  • بهروز سبحانی دانشیار، گروه آب و هواشناسی، دانشکده انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • محمد عیسی زاده دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
  • یعقوب دین پژوه دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
Abstract:

دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهم­ترین دریاچه­های کشور به علت مصرف بیش از حد آب و تغییر اقلیم دارای وضعیت نامناسب زیست­محیطی شده است. بررسی تغییرات اقلیمی و نحوه توزیع بارش در این منطقه می­تواند در جهت مدیریت بهتر این حوضه آبریز به کار رود. در این مطالعه، برای پهنه­بندی نواحی بارش حوضه دریاچه ارومیه از اطلاعات 65 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری 1395-1376 استفاده شد. برای این منظور، داده­های هر ماه استاندارد شده است و در ماتریس با ابعاد (n*m) که در آن n تعداد ایستگاه­ها (65) و m تعداد ما­ه­ها (12) است، نوشته شدند. تجزیه مؤلفه‌های اصلی (PCA) روی ماتریس داده­ها انجام شد و با توجه به معیار دارا بودن مقدار ویژه بالای یک، مؤلفه‌های اصلی انتخاب شدند. آنگاه مقادیر امتیازات مؤلفه‌های اصلی (PCS) برای مؤلفه‌های منتخب محاسبه شد. این مقادیر به­عنوان ورودی روش تجزیه خوشه­ای با روش وارد استفاده شدند. سپس جهت تعیین ایستگاه­های شاخص از روش پروکراستس استفاده شد. نتایج نشان داد که دو مؤلفه اصلی اول، 87 درصد واریانس کل داده­ها را توجیه می­کنند. براساس مؤلفه‌های منتخب، در کل حوضه، شش ناحیه بارشی متمایز تشخیص داده شد. همچنین معلوم شد که چهار ایستگاه واقع در نقاط مختلف حوضه آبریز دریاچه ارومیه شامل مهماندار، سراب، بابارود و سنته می­توانند به­عنوان ایستگاه­های شاخص در نظر گرفته شوند. این ایستگاه­ها بیش از %84 واریانس کل داده­های ایستگاه­های حوضه را در بر داشتند. آزمون روند من-کندال نشان داد که بارش در فصل پاییز دارای روند افزایشی معنی­دار می­باشد، درحالی­که بارش سالانه فقط در یکی از خوشه­ها دارای روند افزایشی معنی­دار می­باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پهنه‌بندی زمانی - مکانی اقلیم بارش ایران و انتخاب ایستگاه‌های شاخص با روش‌های آماری چند متغیره

در این مطالعه، جهت پهنه­بندی نواحی بارش کشور، از اطلاعات 31 ایستگاه هواشناسی همدید در دوره آماری 2010-1987 استفاده شد. برای این منظور، داده­های هر ماه استاندارد شده و در ماتریس با ابعاد (n*m) که در آن n تعداد ایستگاه­ها (31) و m تعداد ما­ه­ها (12) است، نوشته شدند. تجزیه به مولفه­های اصلی (PCA) روی ماتریس مذکور انجام شد. با توجه به معیار دارا بودن مقدار ویژه بالای یک، مولفه­های اصلی انتخاب شدند....

full text

تحلیل و پهنه بندی تغییرات زمانی و مکانی بارش برف در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

در مطالعات آب و هوایی، برف نقش بسیار مهمی دارد. بارش برف و به دنبال آن برف انباشته بر روی سطح زمین و آب حاصل از ذوب آن، اثرات محیطی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دارد. بیلان آب، ایجاد جریان های سطحی، وضعیت سفره های آب زیرزمینی، پر کردن ذخایر سدها، ذوب سریع آن و وقوع سیل از جمله این تأثیرات می باشند. تحقیق حاضر به منظور آشکار نمودن میزان و روند تغییرات زمانی و مکانی بارش برف و پیش بینی وضعیت آین...

15 صفحه اول

تعیین آستانة خشکسالی و محاسبة میزان بارش قابل اعتماد ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه

وقوع پدیدة خشکسالی از واقعیتهای مهم ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که می توان علت اصلی آن را در نوسانهای دوره ای اقلیم و عدم عبور توده هوای مرطوب و باران آور خصوصاً توده هوای مرطوب مدیترانه ای دانست. در این مطالعه دادههای مربوط به بارش سالیانه در یک دورة آماری43 ساله (1960- 2002) برای ایستگاههایی از حوضه آبریز دریاچه ارومیه جهت تحلیل آماری و محاسبه سالهای مرطوب و خشک استفاده قرار گرفته ...

full text

تعیین آستانة خشکسالی و محاسبة میزان بارش قابل اعتماد ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه

وقوع پدیدة خشکسالی از واقعیتهای مهم ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که می توان علت اصلی آن را در نوسانهای دوره ای اقلیم و عدم عبور توده هوای مرطوب و باران آور خصوصاً توده هوای مرطوب مدیترانه ای دانست. در این مطالعه دادههای مربوط به بارش سالیانه در یک دورة آماری43 ساله (1960- 2002) برای ایستگاههایی از حوضه آبریز دریاچه ارومیه جهت تحلیل آماری و محاسبه سالهای مرطوب و خشک استفاده قرار گرفته ...

full text

انتخاب متغیرها به منظور پهنه بندی اقلیم بارش ایران با روشهای چند متغیره

بررسی اقلیم بارش1 در هر منطقه از دیدگاههای مختلف نظیر تولیدات کشاورزی، زه کشی اراضی زراعی و شهری، فرسایش، سیل، خشکسالی، مطالعات منابع آب، عمران و شهر سازی اهمیت دارد. در این تحقیق پهنه بندی2 اقلیم بارش در ایران مورد توجه واقع شده است. نظر به اینکه تعداد و نوع متغیرهای بکار برده شده در اقلیم بارش، می تواند مرزهای متفاوتی در پهنه بندی تولید کند، بنابر این سعی شده است که با دخالت دادن اکثر متغیره...

full text

ارزیابی اثر تغییرات بارش و دما بر روند جریان رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه

تحلیل روند، یکی از روشهای مناسب به‌منظور ارزیابی شرایط هیدروکلیماتولوژیکی در حوضه‌های آبریز است که به‌صورت متداول برای بررسی تغییرات یک متغیر در طول زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر چند در شرایط واقعی، بسیاری از پدیده‌های هیدرولوژیکی نظیر جریان رودخانه‌ها، متأثر از عوامل اقلیمی و محیطی هستند که این وابستگی‌ها عمدتاً در تحلیلهای معمول روند مورد توجه قرار نمی‌گیرد. هدف تحقیق حاضر، بررسی روند تغی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 50  issue 7

pages  1581- 1593

publication date 2019-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023