تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم

Authors

  • مهدی مطیع دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان
Abstract:

یکی از ساختارهای قرآن برای بیان معارف، داستان‌پردازی است. قرآن کریم نیز مانند سایر کتب آسمانی برای آموختن قانونمندی-های هستی به آدمی و انذار و تبشیر وی و نیز اِخبار از سرگذشت پیشینیان و حکایت پیامبران از داستان بسیار بهره برده است. از جمله این داستان‌ها، روایت حضرت مریم(س) است که به دلیل اشتمال آن بر نشیب و فرازهای گوناگون و ماجراهای خارق‌العاده از جمله ولادت‌طفلی بدون پدر و سخن‌گفتن وی در گاهواره، بسیار مورد‌توجه بوده‌است. شرح، تفسیر و بررسی این داستان و سایر حکایت-های قرآنی تلاشهای علمی بسیاری را به خود اختصاص داده و پژوهندگان با رویکردهای مختلف ادبی، نحوی، تاریخی، زبان-شناختی و ... زوایای این قصص را مورد مداقه قرار داده‌اند. یکی از روش‌های نوپدید در مطالعه قصص قرآنی روایت‌شناسی است و وجه امتیاز آن از روش های دیگر آن است که شاکله روایت را موردبررسی قرارمی‌دهد و با توجه به ابعادمختلف داستان از قبیل روایتگر، شخصیت‌ها، زاویه دید، پیرنگ و ...، امکان استخراج روشمند معانی نهفته در آن را فراهم می نماید. نوشتار‌حاضر ضمن گزارش روایت قرآن از داستان حضرت مریم(س)، سعی دارد به بررسی مؤلفه‌های روایت‌شناسی در این داستان بپردازد. این بررسی نشان می‌دهد که علیرغم تفاوت قصص‌قرآنی با داستان‌های بشری از ابعاد گوناگون، داستان حضرت مریم(س)، پیرنگی تقریباً مشابه با داستان‌های بشری دارد و الگوی ساختاری آن نیز با اندکی تفاوت، قابل تطبیق بر الگوی داستان‌های معمول است. بازنگری عناصری مانند روایتگر، شخصیت ها و زاویه دید در این داستان با رویکرد روایت‌شناختی نیز دست‌آوردهای تازه‌ای برای فهم این حکایت به ارمغان‌می آورد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ساختاری داستان مریم مقدّس به روایت قرآن کریم

«روایت‌شناسی» علم مطالعة نظام‌مند روایت است که از حدود سال 1960میلادی موارد دورة روایت‌شناسی یا ساختارگرایی می‌شود. نظریّه‌پردازان آن دوره در پیِ تحلیل ساختاری روایت برآمدند؛ از آن جمله تقسیم روایت به پاره‌ها، بخش‌پاره‌ها و کُنش‌های تشکیل‌دهندة آن است. از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین روش‌های تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد دارد و در قرآن کریم نیز مورد تأکید قرار گرفته است، روش الگوگیری از پیامبران و ...

full text

تحلیل ساختاری داستان مریم مقدّس به روایت قرآن کریم

«روایت شناسی» علم مطالعه نظام مند روایت است که از حدود سال 1960میلادی موارد دوره روایت شناسی یا ساختارگرایی می شود. نظریّه پردازان آن دوره در پیِ تحلیل ساختاری روایت برآمدند؛ از آن جمله تقسیم روایت به پاره ها، بخش پاره ها و کُنش های تشکیل دهنده آن است. از مهم ترین و شناخته شده ترین روش های تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد دارد و در قرآن کریم نیز مورد تأکید قرار گرفته است، روش الگوگیری از پیامبران و ...

full text

نمادسازی قرآن کریم در داستان حضرت نوح (ع(

قرآن کریم در داستان حضرت نوح (ع) به عنوان یکی از عبرت‌آموزترین قصه‌های قرآنی به‌وضوح تقابل حق و باطل را نشان داده و درباره هر دو گروه، شخصیت‌های مهم و برجسته‌ای را ترسیم، و برای نسل‌های بعدی الگوپردازی و نمادسازی کرده است. نمادسازی در قصه نوح (ع) در دو دسته «افراد و شخصیت‌ها» و «حوادث و وقایع» انجام شده است. قهرمانان یا شخصیت‌های مثبت داستان عبارت‌اند از حضرت نوح (ع) که نماد پایداری و استقامت د...

full text

تصویر هنری داستان حضرت آدم در قرآن کریم

 تصویرسازی هنری ازجمله روش های زیبایی سازی یک اثر ادبی است. قصه های متنوع وگسترده قرآن کریم از اعجاز بیانی و زیبایی خاصی برخوردارند. داستان های قرآن، هنر و زیبایی را تعریف نمی‌کنند تا انسان را در وادی بحث‌های نظری زیبایی‌شناختی حیران و سرگردان رها کنند بلکه زیبایی واقعی را نشان می‌دهند و چشم و دل زیبا بین و جان‌های پاک را به تماشا فرا می‌خوانند. حوادث داستان حضرت آدم که متضمن آموزه های دینی – ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 3

pages  1- 34

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023