تحلیل جامعه‌شناختی شخصیّت در رمان بادبادک‌باز

چکیده جامعه‌شناسی رمان زمینة نقد و بررسی جامعه‌شناسانة بسیاری از آثار ادبی را که قابلیّت این گونه نقد را دارند،فراهم کرده است. این شاخه از جامعه‌شناسی ادبیّات، رمان را مادّة مطالعات خود قرار داده تا بتواند پیوند جامعه و ادبیّات و تأثیرهای متقابل این دو را نشان دهد و از این راه، به حقایق اجتماعی پیدا و پنهان جامعه و همخوانی آن با ساختار اثر ادبی بپردازد.اهمیّت و جایگاه شخصیّت در رمان و اجتماع، تحلیل جامعه‌شناختی شخصیّت‌ها را در حوزةجامعه‌شناسی رمان اقتضا می‌کند.آثار خالد حسینی از این لحاظ که او نویسنده‌ای است واقع‌گرا، قابلیّت نقد و بررسی جامعه‌شناسانه را دارد. او در رمانه‌ایش به وقایع و حقایق جامعة افغانستان پرداخته است و با طرح موضوع‌هایی مانند نژاد، قومیّت، جنگ و مهاجرت، سعی در آسیب‌شناسی مشکلات و معضلات اجتماعی و نقد آن داشته است. نویسنده در سیر حوادث تاریخی و تحوّلات اجتماعی رمان بادبادک‌باز به موضوع‌هایی می‌پردازد که جامعة افغانستان از آن رنج می‌برد. نگارنده در این پژوهش می‌کوشد با استفاده از چند عامل مهم که در شکل‌گیری شخصیّت در فضای جامعه و رمان مؤثّرند، با تحلیل جامعه‌شناختی شخصیّت‌های رمان بادبادک‌باز، موضوعات اجتماعی مطرح شده را ریشه‌یابی کند و تأثیر عوامل جامعه‌شناختی را در شکل‌گیریشخصیّت‌ها و شخصیّت‌پردازی نشان دهد.عوامل تأثیرگذار اجتماعی در شخصیّت‌پردازی مورد استفاده در این مقاله عبارتند از: تحوّلات اجتماعی و حوادث تاریخی، نقش شخصیّت در جامعه،رویارویی شخصیّت با دیگران، عوامل بازدارندةشخصیّت در اجتماع، بُعد درونی و بُعد اجتماعی شخصیّت.