تحلیل تأثیر نوع بارش بر شبیه‌سازی دبی جریان در حوضه آبخیز تالار و خرّم‌آباد

به‌کارگیری مدلی که جامعیّت و کارایی بالایی برای شبیه‌سازی فرایندهای هیدرولوژیکی در حوضه‌های مختلف دارد، از اهمّیّت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، کارایی مدل ارزیابی آب‌وخاک در شبیه‌سازی رواناب حاصل از بارش‌های مختلف در حوضة آبخیز خرّم‌آباد با مساحت 2467 کیلومتر‌مربع و در حوضة آبخیز تالار با مساحت 2057 کیلومترمربع ارزیابی شد. مقدار بارندگی در حوضة آبخیز خرّم‌آباد 560 و در حوضة آبخیز تالار 612 میلی‌متر است و هر دو منطقه دارای اقلیم نیمه‎مرطوب هستند. نقشة کاربری اراضی، خاک، مدل رقومی ارتفاع و اطّلاعات هواشناسی برای هر دو منطقه تهیّه شد. بعد از روی هم‌گذاری لایه‌های مکانی در حوضة خرّم‌آباد 223 و در حوضة تالار 265 واحد پاسخ هیدرولوژیکی تعیین شد. با استفاده از برنامة واسنجی ابزار ارزیابی آب‌وخاک، آنالیز حسّاسیّت پارامترها و تعیین مقادیر بهینه برای پارامترهای حسّاس انجام شد. نتایج آنالیز حسّاسیّت نشان داد که پارامتر شمارة منحنی در هر دو منطقة مطالعاتی از حسّاسیّت بالایی برخوردار است. تعیین مقادیر بهینة کارایی مدل با ضرایب آماری NS وR2 مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر این ضرایب در حوضة خرّم‌آباد به ترتیب برابر با 74/0 و 72/0 و در حوضة تالار برابر با 64/0 و 66/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که نوع بارش منطقه بر روی کارایی مدل تأثیر دارد و رواناب حاصل از ذوب برف باعث کاهش کارایی مدل ارزیابی آب‌وخاک می‌شود. به طور کلّی مدل در هر دو حوضه از کارایی مناسبی برخوردار است و می‌تواند به منظور مدیریت و برنامه‌ریزی حوضه‌های آبخیز در این مناطق مورد استفاده قرار گیرد.