تحلیل بازتاب کلیله و دمنه در مجلّدات پنجگانة تاریخ وصّاف از منظر نظریة دریافت

author

  • محمد امیر جلالی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
Abstract:

موضوع مقالة حاضر، تحلیل نوع نگاه وصّاف‌الحضرة (663ـ730 ق.) در مجلّدات پنجگانة تاریخ وصّاف به کتاب کلیله و دمنه، از منظر نظریة «زیبایی‌شناسی دریافت» است.«نظریة دریافت» به جای رابطة «متن‌ـ مؤلف»، بر رابطة «متن‌ـ خوانش» و نقش برجستة خواننده در معناگذاری متن تأکید دارد. هانس رابرت یاوس، یکی از بنیانگذاران و نظریه‌پردازان این رویکرد، بر آن بود که معنای متن با توجه به دورة تاریخی و بسته به خوانندگانش تغییر می‌کند. کشف «تاریخ معنای متن» یکی از دغدغه‌های نظری وی بود. اینکه در هر دوره و در آثار نویسندگان بزرگ، به مثابة خوانندة کلیله و دمنه (به عنوان یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی)، چه تلقی‌ وجود داشته‌است و کدام بخش از این متن مورد توجه بوده، می‌تواند برای منتقد امروز محلی برای تحلیل‌های مختلف و زوایای دید گوناگون از این متن باشد.روشن‌ ساختن نوع تلقی وصّاف‌الحضرة به عنوان یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخی و ادبی عصر مغول از کلیله و دمنه و مواجهه با آن، یکی از گام‌های ضروری تدوین «تاریخ معنا»ی کلیله و دمنه بنا به نظریات هانس رابرت یاوس است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که خوانش وصّاف‌الحضرة (به عنوان مورّخی که در شرایط نابسامان عصر مغول می‌زیست،) از حکایات این متن، با توجه به نوع انتخاب و گزینش داستان‌ها و عبارات، خوانشی کاملاً سیاسی و انتقادی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کلیله و دمنه به عنوان نمونه‌ای از ادبیات جهانی: بازتاب آن در ادبیات ایران و آلمان

فابل یا آنچه در زبان فارسی حکایت حیوانات نامیده می‌شود، نمونه‌ای از انواع آثار ادبی است که در طی سده‌ها همچون جهانگردی کرة زمین را پیموده، به دفعات بازنویسی گردیده و آثار مشابهی به تقلید از آن سروده شده‌اند چه به زبان اصلی و چه دیگر زبان‌های دنیا. یک نمونه از این آثار کلیله و دمنه است، که نمونه ادبیات جهانی می‌باشد. این مجموعه حکایات، به اروپا نیز راه یافت، جایی که با استقبال بزرگی روبرو و به ز...

full text

مقایسۀ دو واقعه از تاریخ هردوت با دو داستان از کلیله و دمنه و مرزبان نامه

دو واقعۀ تاریخی متعلّق به روزگار فرمانروایی داریوش اوّل هخامنشی در تاریخ هردوت بیان شده است که شباهت بسیاری با دو داستان در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دارد؛ یکی ماجرای تسخیر بایل توسط داریوش که با حیله و تدبیر زوپیر یکی از مشاوران برجستۀ وی به پیروزی ایرانیان و فتح بابل منجر شد که چندین ماجرا در تاریخ شبیه این واقعه تکرار شده است؛ امّا شبیه ترین داستان ها به واقعۀ مزبور، داستان نمادین «بومان و زاغ...

full text

ایهام در تاریخ وصاف

برجستگی جنبه ­های هنری از ویژگی­های بارز تاریخ وصاف و سایر متون مصنوع و فنی است. از میان ظرافت­های هنری، ایهام جایگاهی ویژه در تاریخ وصاف دارد. در این مقاله در روشی توصیفی-تحلیلی، ایهام­های موجود در جلدهای پنج­گانه کتاب بررسی شده تا جایگاه ایهام، زمینه­های ایهام­پردازی و نقش ایهام در گره­گشایی ابهام­های این متن مصنوع روشن شود. پژوهش حاضر نشان می­دهد که بهره­گیری فراوان نویسنده از ایهام­های لغوی...

full text

عمل‌گرایی (پراگماتیسم) در کلیله و دمنه

پراگماتیسم مکتبی فلسفی است که ضمن اینکه اصالت را به عمل می‌دهد، به امور واقع توجّه کرده، سعی می‌کند که مصلحت را در نظر بگیرد و نیز به هیچ‌ گونه مطلق‌گرایی در باب نظریّه‌ها معتقد نیست و حقیقت را امری نسبی می‌داند. عقاید و نظریّه‌ها را ابزاری برای رسیدن به هدف می‌داند که کارآیی آنها در جریان تجربه مشخّص می‌شود. از بنیان‌گذاراناین مکتب، پیرس، جیمز و دیویی را می‌توان نام برد. در این پژوهش، ابتدا پیشینه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 22  issue 77

pages  143- 164

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023