تحلیل انتقادی روایت زندگی و مرگ حلاج در گفتمان انقلابی/ چپ

Authors

Abstract:

روایت زندگی، اندیشه و مرگ حلاج دربیشتر متون عرفانی همواره از ظرفیت و توانمایگی برای معرفی زمینه‌ها ونشانه‌های گفتمان صوفیانه برخورداربوده است. برخی گفتمان‌ها بتدریج این نشانه‌ها رابعنوان «دال‌های شناور» درخود جذب و باماهیتی متفاوت مفصل‌بندی کردند وازین طریق زمینۀ تغییرگفتمان عرفانی رافراهم ساختند.دردورۀ مشروطه، برخلاف دوران گذشته که رنگ گفتمان عرفانی در متون مرتبط باحلاج رنگ غالب بودو بیشتر قرائت‌ها ازحلاج بازتاب مستقیمی ازمقام عرفانی وی محسوب می‌شد،جنبش‌های چپ‌گرا باتقلیلگرایی وکلیشه‌سازی وبازنمایی عرفان بدو نوع متفاوت و تفکیک عرفان منفعل وناکارآمد ازعرفان انقلابی، عناصری ازگفتمان عرفانی حلاج رابرجسته ساختند وبادرون‌مایه ودال مرکزی گفتمان چپ مفصل‌بندی کردند. بارزترین نمونۀ این چرخش گفتمانی دردو قرائت متمایز ماسینیون و میرفطروس دیده می‌شود که یکی روایت خود را در چهارچوب گفتمان عرفانی و بر پایۀ حقایق تاریخی مستند بنا کرد و دیگری در قالب گفتمان ایدئولوژیک و چپ‌گرایانه؛ چنانکه می‌توان میرفطروس را نقطۀ اوج تغییر گفتمان عرفانی به انقلابی شمرد.این مقاله بامروری بردونوع مواجهۀ فاصله‌مندباعرفان و تحلیل نشانه های درمتون عرفانی وادبی وسیاسی ببررسی و تحلیل تفاوت قرائت‌ها وروایات موجود ازسرگذشت و اندیشۀ حلاج ومهم‌تر ازآن تغییر وجذب برخی عناصر گفتمان عرفانی در گفتمان انقلابی می‌پردازد. نتیجۀ این تحول وجذب، جایگزینی عشق واتحاد عرفانی بعنوان مبنای اصلی حیات ومرگ حلاج باماتریالیسم و اومانسیم ازیکسو وکرامات معنوی ومواعظ عرفانی باجادوگری و تبلیغ بیدینی وخداستیزی درجهت انقلاب مردمی ازسوی دیگراست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زبان و گفتمان انقلابی در رمان "فراشة المیدان" از سلطان الحجار (بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف)

تحلیل گفتمان رویکردی جامع در تحلیل متن است که به وسیله آن می‌توانیم فکر نویسنده و هدفی که از ماورای صورت و معنا در متن را دنبال می‌کند، تبیین کنیم. از آنجایی که تحلیل متون جدید و بویژه نوع ادبی رمان در تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی جهان معاصر نقش بسزایی دارد، مسئله تحلیل متون بر این اساس و بیان گفتمان غالب و جهت دهی آنها از ضرورت‌های ادب معاصر است. این پژوهش بر مبنای تحلیل انتقادی گفتمان بر ...

full text

زبان و گفتمان انقلابی در رمان "فراشة المیدان" از سلطان الحجار (بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف)

تحلیل گفتمان رویکردی جامع در تحلیل متن است که به وسیله آن می‌توانیم فکر نویسنده و هدفی که از ماورای صورت و معنا در متن را دنبال می‌کند، تبیین کنیم. از آنجایی که تحلیل متون جدید و بویژه نوع ادبی رمان در تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی جهان معاصر نقش بسزایی دارد، مسئله تحلیل متون بر این اساس و بیان گفتمان غالب و جهت دهی آنها از ضرورت‌های ادب معاصر است. این پژوهش بر مبنای تحلیل انتقادی گفتم...

full text

روایت حلاج در آثار زرین‌کوب و ماسینیون: عینیت‌گرایی یا تخیل‌گرایی؟

زندگینامه ژانری است که در حد فاصل بین امر واقع و امر مخیل، بین تاریخ و ادبیات، در نوسان مداوم است و بنابر دلمشغولی‌های نویسندگانش به این سو یا آن سو متمایل می‌شود. در دو زندگینامه از منصور حلاج، یکی زندگی حلاج (جلد اول مجموعۀ مصائب حلاج) نوشتۀ لویی ماسسینون و دیگری شعلۀ طور نوشتۀ عبدالحسین زرین‌کوب، می‌بینیم که نویسندۀ فرانسوی خود را مقید به نگارش عینیت‌گرا و علمی کرده است و در مقابل نویسندۀ ای...

full text

زندگی به روایت مرگ

زندگی با تولد ـ یا کمی پیش از آن ـ آغاز می شود, اما معناداری خود را از مرگ می ستاند. مرگ, در مقابل همه آنچه از ما می گیرد, بهای آن را نیز می پردازد; بهایی که می توانیم با آن, بسی بیش از آنچه داده ایم, باز پس گیریم. مرگ اگر مرد است گو نزد من آی تا در آغوشش بگیرم تنگ تنگ من ز او عمری ستانم جاودان او ز من دلقی ستاند رنگ رنگ1 در اینجا مولوی, در مقابل لباسی ژنده و پر از وصله و پینه, عمری جاودان از م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 12

pages  7- 43

publication date 2015-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023