تحلیل انتقادی روایات عاشورایی کامل بهایی

تحلیل انتقادی روایات نزول ستاره بر خانة‌ امام علی (ع)

در برخی از روایات شیعه و اهل سنت، احادیثی دال بر سقوط ستاره بر خانة امام علی (ع) به عنوان نشانه­ای بر جانشینی آن حضرت وارد شده است. پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی به سرانجام رسیده، این روایات را در کتب فریقین شناسایی کرده و به نقد و بررسی آن­ها نشسته است. سقوط ستاره بر خانة امیرالمؤمنین (ع) طبق شواهد گوناگون غیر قابل پذیرش است. این روایت که هیچ سند معتبری ندارد از طریق روایات عامه وارد کت...

روایات عاشورایی أنساب الاشراف بلاذری در میزان نقد و بررسی

بازخوانی نقادانه و واکاوی روایات عاشورایی کتاب الهدایة الکبری خصیبی

مقتل الحسین موجود در کتاب الهدایة الکبری از مقاتل قدیمی شیعی است که در قرن چهارم نوشته شده است. بخشی از احادیث این کتاب، از روایاتی است که دستاویز کتب غالیانه‌ای شد که از قرن دهم به بعد رواج یافت و بر افکار شیعه در سده‌های بعد تأثیر گذاشت. خصیبی پنج روایت مفصل نقل کرده که ــ اگرچه در قالب یک مقتل جامع نمی‌گنجد ــ بیشتر بیانگر تصرف بی‌قید و شرط امام در نظام هستی و نیز علم غیب ن...

روایات عاشورایی بحارالأنوار علامه مجلسی در بوته نقد و بررسی

مقتل الحسین (ع) موجود در بحارالأنوار علی‌رغم این‌که در غالب گزارش‌ها با گزارشِ ابومخنف موجود در کتاب شیخ مفید یکی است، اما مؤلف کوشیده نسبت به گرد‌آوری روایاتی دیگر از مقاتل روایی روی آورَد. این مقتل ضمن دربرداشتن اخبار متفرد نسبت به دیگر متون روایی، در برخی موارد با وقایع مسلّم و یا روایات تاریخی دیگر ناسازگار بوده و در مواردی شأن امام معصوم (ع) و یا خاندان معصومان (ع) خدشه‌دار شده به گونه‌ای که ...

تحلیل انتقادی فضایل اختصاصی عبدالله بن عباس در روایات

عبدالله بن عباس در منابع روایی و تاریخی، دارای فضایل خاص و برجسته ای شمرده شده که هیچ یک از یاران پیامبر اسلام(ص) را یارای رسیدن به آن ها نبوده است. ادعای رؤیت جبرئیل از سوی وی، دعای ویژه پیامبر اسلام(ص) در حق او ـ که موجب می شود سخنان ابن عباس در تفسیر قرآن جایگاهی بلامنازع یابد ـ و القاب و مقامات ممتاز، از جمله این فضایل است. اما توجه به زمینه های شکل گیری خلافت عباسیان و درگیری های آنان با ع...

تحلیل و بررسی روش تفسیری شیخ بهایی

بهاءالدین محمدبن‏ حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (د1031ق)، دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری و از مشاهیر عصر صفوی، نویسنده‌ای پرکار بوده و با جامعیتی که در معقول و منقول داشته، نه تنها عصر خویش، بلکه آیندگان را تحت تأثیر قرار داده است. تحلیل و بررسی روش تفسیری شیخ بهایی، از مهمترین اهداف این نوشتار است. شیخ بهایی، به شیوه عقلی و اجتهادی، بر پایه ی منابع و مصادر متعدد، به تفسیر برخی از آیات قر...