تحلیل اثر پیکربندی فضایی پوشش شهری و ویژگی‌های کالبدی ساختمان‌ها بر پدیده جزایر سطحی سرد شهری

گسترش کلان‌شهرها در دهه‌های اخیر پیامدهای متعدد کالبدی، اجتماعی- اقتصادی و محیط زیستی در پی داشته است. یکی از این پیامدها تشدید پدیده جزایر حرارتی شهری در نواحی با آب و هوای معتدل‌تر بوده است. اما در نواحی کلان‌شهری با آب و هوایی گرم و خشک‌تر افزایش شهرنشینی نه تنها موجب تشدید جزایر حرارتی نمی‌شود بلکه در فصول گرم سال دمای سطح زمین را کاهش نیز خواهد داد. کاهش دمایی که از آن با عنوان پدیده جزایر سطحی سرد شهری یاد می‌شود. پژوهش‌های پیشین از طریق استخراج نقشه‌های کاربری/پوشش زمین از تصاویر ماهواره‌ای و مقایسه نسبت هر کاربری زمین با دمای سطحی تاثیر این پدیده در روزهای مختلف سال را در یک شهر نشان داده‌اند. اما با این وجود تاثیر پیچیدگی شکل نواحی ساخته شده و همچنین ویژگی‌های کالبدی ساختمان‌ها همچون تراکم ساختمانی و ریزدانگی بر تشدید پدیده جزایر سرد شهری مغفول مانده است. این پژوهش با مطالعه تاثیر ترکیب بندی و پیکربندی نواحی ساخته شده و ویژگی کالبدی آن‌ها بر دمای سطحی شهر شیراز با استفاده از سنجه‌های سرزمین به این نتیجه دست یافت که هرچه پیچیدگی شکل نواحی ساخته شده کمتر باشد و همچنین تراکم ساختمانی و ریزدانگی نواحی شهری افزایش یابد پدیده جزایر سرد شهری تشدید می‌شود.