تحلیل اثرات گسترش شهری بر امنیت محلات شهری (مطالعۀ موردی: شهر مراغه)

پراکنده‌رویی در شهرها علاوه‌بر تأثیرات منفی زیست‌محیطی و اقتصادی، هزینه‌های اجتماعی زیادی دارد. این هزینه‌ها با جابه‌جایی و فاصله‌گرفتن محله‌های شهری از مرکز شهر و شکل‌گیری حومه‌های شهری روزبه‌روز افزایش می‌یابد. هدف از این مطالعه تحلیل و بررسی تأثیر پراکنده‌رویی شهری بر امنیت در محلات شهر مراغه است. پژوهش حاضر متشکل از سه مرحله شامل بررسی پراکنده‌رویی شهری، بررسی امنیت محلات و درنهایت سنجش میزان تأثیرگذاری شاخص‌های پراکنده‌رویی بر میزان امنیت محلات شهر است. تعداد شاخص‌های پراکنده‌رویی شهری 6 مورد و تعداد شاخص‌های امنیت 11 مورد بوده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و از روش‌های پیمایشی نیز استفاده شده است. جمع‌آوری اطلاعات شاخص‌های پراکنده‌رویی از طریق مطالعة طرح جامع و تفصیلی شهر و از طریق نرم‌افزار GIS استخراج شده است. اطلاعات امنیت از طریق 383 پرسشنامه جمع‌آوری شده است. برای تحلیل داده‌ها از رگرسیون چندمتغیره و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد تأثیرات بین شاخص‌های تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی و امنیت در محلاتی مانند سهند، ولیعصر، چهل متری، اوحدی، دارایی، پاسداران شیخ تاج و دروازه که به‌طور عمده بافت منسجم و برنامه‌ریزی‌شده دارند به‌صورت مثبت است؛ یعنی با افزایش مقدار این شاخص‌ها میزان امنیت نیز افزایش می‌یابد. به‌طور کلی، الگوی تأثیر شاخص‌ها به غیر از شاخص‌های میزان فاصله از مرکز شهر و دسترسی شبیه هم است و ضریب تأثیر آن‌ها در محلات شمالی مثبت است، اما ضریب شاخص دسترسی و فاصله بر افزایش امنیت محلات جنوبی و حاشیه‌ای شهر مثبت است.