تحلیلی فضایی بر سلسله مراتب شهری با تکیه بر شکل گیری سیستم پلکانی نظام شهری در ایران

author

Abstract:

سیستم پلکانی در شهرها موضوعی جدید است که در آن، شهرها به گروه‌هایی با شکاف جمعیتی تقسیم می‌شوند و نظمی درونی را در سلسله‌مراتب شهری نشان می‌دهند. آنچه تاکنون بررسی نشده است چگونگی قرارگیری شهرهای هم‌گروه در بستر جغرافیایی است؛ از این‌رو در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر، با استفاده از سرشماری سال 1395 در سطح استان‌های ایران به بررسی این مقوله و ویژگی‌های مناطق مختلف پرداخته شده است. به‌منظور دستیابی به اهداف پژوهش، از مدل‌های میانگین نزدیک‌ترین همسایه، تحلیل خوشه‌ای فضایی چندفاصله‌ای و بیضی انحراف معیار استفاده شد. در پایان از آزمون اسپیرمن برای کشف روابط میان متغیرهای مورد مطالعه، از نرم‌افزار SPSS برای انجام آزمون‌های آماری و از GIS برای تهیۀ نقشه‌های مورد نیاز استفاده شد. پژوهش حاضر به‌دنبال توصیف وضعیت شهرها از نظر سلسله‌مراتب نیست، بلکه هدف اصلی آن بررسی سیستم پلکانی در سطوح ملی و منطقه‌ای و کنکاش در موضوعات وابسته به آن است. نتایج نشان می‌دهد در ایران نظام پلکانی در هر دو سطح ملی و منطقه‌ای وجود دارد که البته در این میان تفاوت‌هایی در ویژگی‌ها، به‌ویژه در تعداد گروه‌های شهری  دیده می‌شود. از سوی دیگر شهرهای هم‌گروه در این سیستم جز در برخی موارد استثنایی که توزیع خوشه‌ای دارند، با توزیع پراکنده همراه هستند. از سوی دیگر، میان تعداد نقاط شهری و جمعیت شهری با تعداد گروه‌ها ارتباط معناداری وجود ندارد و برای شکل‌گیری گروه‌های مختلف شهری در نظام پلکانی شهرها، باید به دنبال عوامل تأثیرگذار دیگری بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیلی بر شبکه و نظام سلسله مراتب شهری استان خوزستان

بررسی سلسله مراتب شهری موثرترین راه شناخت سازمان یابی سیستم شهرهاست. در اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻛﻮﺷﺶ ﺟﻬـﺖ ﻳـﺎﻓﺘﻦ اﻧﺪازه ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺷﻬﺮ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺷـﻬﺮی اهمیت زیادی دارد. در استان خوزستان شهرنشینی رﺷـﺪ فزآینده ای داشته همچنین ﺗﻌﺪاد ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻬﺮی آن ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻲ ﺳﺎﺑﻘﻪ ای داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت سلسله مراتب و توزیع فضایی شهری در استان خوزستان با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته...

full text

تحلیلی بر پویایی نظام سلسله مراتب شهری استان گلستان (90 - 1355)

تمرکز فعالیت های اداری- سیاسی و پس از آن فعالیت های بازرگانی، اجتماعی، خدماتی و غیره در شهر اول، به عنوان عامل بازدارندۀ توسعه در سایر مناطق عمل می کند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل سلسله مراتب نظام شهری بر اساس داده های جمعیتی و فعالیتی بنا شده است. این پژوهش با راهبردی کاربردی و ماهیتی توصیفی- تحلیلی انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از شیوۀ کتابخانه ای (مصداقی) استفاده شد. برای رسیدن به هدف پژو...

full text

بررسی و تحلیل نظام سلسله مراتب شهری استان مرکزی با تأکید بر روستا شهرها

نظام شهری در طول زمان در حال تغییر و تحول و حتی تکامل می باشد. در یک نظام سکونتگاهی مطلوب دستیابی به توسعه متوازن و یکپارچه از نیازهای اساسی توسعه به شمار می آید و توسعه یکپارچه ناحیه ای در فضای منطقه ای یکی از وجوه مهم و اساسی آمایش سرزمین که هدف آن کاهش عدم تعادل بین نواحی شهری و روستایی و نواحی مختلف است، می باشد. همین امر باعث توجه برنامه ریزان به شهرهای کوچک و روستاشهرها شده است. روستاشهره...

full text

تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه (نمونه موردی: شهر سرپل ذهاب)

  شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه­ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از  استراتژی­های توسعه شهری را تشکیل می‌دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می­باشد. هدف این پژوهش تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه می­باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش کمی - تحقیقی می­ب...

full text

تحلیل و بررسی الگوی سلسله مراتب شهری در نظام شهری استان مازندران

      شبکه شهری را می­توان به مفهوم فضایی، نحوه استقرار و توزیع شهرهای مختلف از لحاظ اندازه جمعیت و به مفهوم اقتصادی آن نظام مبادله و داد و ستد بین شهرها بر اساس عملکردهای پایه ای آنها دانست، که هم حاصل و هم علت بسیاری از مسائل و پدیده­های شهرنشینی معاصر است. هدف این  مقاله تحلیل و بررسی شبکه شهری استان مازندران می­باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل دا...

full text

تحلیل سلسله مراتب شهری و متعادل سازی توزیع فضایی جمعیت کانونهای شهری استان گیلان

سلسله مراتب شهری از نظر کمی بهترین شکل سازماندهی فضاست. زیرا باعث توزیع فعالیت­ها و خدمات در سطح جامعه، طبقه­بندی متعادل، عملکردها و پیدایش روش­های مختلف زندگی در محیط­های گوناگون جغرافیایی می­شود. نظام توزیع جمعیت در استان گیلان متعادل نیست و شکل اسکان و استقرار جمعیت و شهرها تصویر مناسبی را بدست نمی­دهد. هدف پژوهش حاضر تحلیل نظام سلسله مراتب شهرهای استان گیلان به منظور متعادل سازی توزیع فضایی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 3

pages  473- 490

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023