تحلیلی ساختگرایانه بر قصه امیرارسلان

بررسی طلسم و طلسم گشایی در قصه های عامیانه فارسی (سمک عیار، حسین کُرد و امیرارسلان)

در بسیاری از قصه های عامیانه عناصری دخالت دارد که شاید بتوان آنها را امروزه به خرافات و عقاید بدوی انسان های گذشته تعبیرکرد؛ عناصری همچون: سحر، جادو و طلسم. در این پژوهش نگارنده از میان امّهات قصّه های مکتوب سه اثر مشهور را برگزیده است و در پی تبیین جلوه های مختلف طلسم و چگونگی گشایش آنهاست تا دریابد این عناصر چه ارتباطی با هم دارند. هدف این مقاله، بررسی جلوه های عینی طلسم در میان ایرانیان در خلا...

ساختار بن‌مایه‌های داستانی امیرارسلان

بررسی آثار حماسی- پهلوانی منثور فارسی که تحت تأثیر شاهنامه و پیرو سنّت روایی پدید آمده­اند، یکی از حوزه­هایی است که در جریان پژوهشی عصر حاضر مورد توجّه قرار نمی­گیرند. امیرارسلان واپسین نمونة برجسته و اثرگذار جریان زوال­یافتة داستان­های روایی فارسی است که در عصر قاجار به­صورت نقّالی توسّط نقیب­الممالک شیرازی روایت شده و به­وسیلة توران­دخت، فرزند ناصرالدّین­شاه به­کتابت درآمده است. تأثیر و نفوذ این د...

تجلیل از قصه و قصه گویی

مثنوی و اسلوب قصه در قصه

از آشکارترین ویژگی‌های روایت مولانا در مثنوی،‌ درآمیختن قصه‌ها با یک‌دیگر است. راوی در میانه روایتِ یک قصه به قصه‌ای دیگر می‌گریزد و یا می‌کوشد دو قصه پیاپی را درپیوندد و گاه به روایت هم‌زمان دو قصه توأمان می‌پردازد. نویسنده در این نوشتار کوشیده است پس از بررسی چند و چون اسالیب «قصه در قصه» و سوابق آن و نیز برخی نظریه‌پردازی‌های پیرامون آن، جلوه‌های شاخص و ممتاز این شیوه را در مثنوی تبیین کند.

خوانش پسااستعماری امیرارسلان نامدار

در این رساله این ایده مطرح می شود که امیر ارسلان نامدار، در واکنش به رابطه ی ایران و غرب/فرنگ در دوران قاجار پرداخته شده است و قابلیت خوانده شدن به روش پسااستعماری را دارد. برای شهودی کردن این ایده ابتدا به معرفی نظریه ی پسااستعماری پرداخته می شود. مرحله ی بعدی استقبال از این پرسش است که آیا ایران می تواند موضوع مطالعه ای پسااستعماری باشد؟ با پاسخ به این سوال، به بررسی چند خوانش پسااستعماری انج...

ریخت شناسی قصه های ایرانی با تمرکز بر نقش زن و قصه های آذربایجان

در سال 1920ویلادیمیر پراپ با عرضه‌ی نظریه‌ی ریخت‌شناسی باب جدیدی را به روی قصه‌پژوهان سراسر جهان گشود. نگاه او به ساختار قصه‌ها امکان مطالعه‌ی آن‌ها را به شیوه‌ای علمی و کاربردی به پژوهشگران می‌داد. در این شیوه پژوهشگر با مطالعه‌ی ساختار قصه به الگوهای مشخصی دست می‌یابد که در همه‌ی قصه‌ها یکسان است. این الگوها وجود نظامی سازمانی را نشان می‌دهد. این نظام از اجزای مشخصی تشکیل می‌شود که شامل شخصیت...