تحلیلی بر مراحل انقطاع نفس از منظر ملاصدرا

ملاصدرا با سازواره جدید جسمانیه الحدوث، بر مبنای حرکت جوهری، جسم را در روندی رو به تکامل، با احراز هویتی جدید مستمراً و در انقطاع‌های پی در پی، از جسمانی بودن صرف به تجرد نزدیک کرده تا جایی که به انقطاع نهایی یا به اصطلاح، مرگ می‌رسد. بر این مبنا تجرد، صفت ثانویه نفس محسوب می‌شود. در تعریف بر پایه "ثنویت"، انقطاع نفس از بدن تعبیری جز مرگ ندارد، حال آنکه بر مبنای "جسمانیه ‌الحدوث بودن" انقطاع نفس، طیف گسترده‌ای از قطع‌ها و جدایی‌ها را در بر می-گیرد که مرگ تنها قسمتی از بار تعریف را بر دوش می‌کشد. به عبارتی نفس دو نوع مرگ را تجربه می‌کند، یکی "آن به آن و لحظه به لحظه" و دیگری در پی "استکمال و خروج از بدن". حال سوال اصلی این است که ملاصدرا چه مراحل و فرآیندی را در انقطاع نفس، از جمله ملزومات می‌داند؟ این پژوهش با هدف تبیین مراحل انقطاع نفس از بدن، خصوصاً انقطاع نهایی و علت آن می‌باشد. به نظر می‌رسد دایره ترسیم ملاصدرا از علت مرگ، مرگ اخترامی را با کمیتی چشمگیر، شامل نمی‌شود. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی، اسنادی انجام گرفته است.