تحلیلی برآسیب‌پذیری شاخص‌‌های کالبدی در برابر زلزله به روش منطق فازی (مطالعۀ موردی: منطقۀ 1 تبریز)

مقدمه: با توجه به اهمیت مقولۀ زلزله به عنوان یکی از حوادث طبیعی، چالش‌ها و آسیب‌های ناشی از آن در جوامع انسانی به خصوص در سکونت‌گاه‌های شهری، توجه به مباحث ساخت و ساز و سیاست‌گذاری در راستای شناسایی نقاط ضعف و قوت در بحث شاخص‌های کالبدی شهری حائز اهمیت است. با چنین ضرورتی و آگاهی از موقعیت زمین‌شناسی شهر به لحاظ رخداد زلزله، پژوهش حاضر به ارزیابی آسیب‌پذیری شاخص‌های کالبدی با تمرکز بر منطقۀ 1 شهر تبریز اقدام شده است. روش: روش مطالعه حاضر توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مربوط به شاخص‌های موضوعی پژوهش در شش بُعد از جمله عمر، کیفیت، تعداد طبقات ، سطح اشغال، نوع کاربری و مصالح بناها دسته‌بندی و به تولید نقشه وضعیت موجود آنها پرداخته شد. برای تحلیل اطلاعات در راستای دستیابی به هدف پژوهش از نرم‌افزار Arc GIS 10 و توابع آنالیزی تحلیلی فازی AND، OR و Gama برای تشخیص بهترین شرایط و پهنه‌های مناسب استفاده شده است. یافته‌ها: با توجه به یافته‌ها، تابع فازی گاما با حد آستانۀ 9/0 بهتر از سایر توابع فازی به تحلیل آسیب‌پذیری لرزه‌‌‌ای شاخص­های کالبدی در منطقۀ 1 تبریز پرداخته است. مطابق نتایج این تابع، قسمت‌های شمالی و شمال غربی منطقه و نواحی بخش‌های مرکزی متمایل به جنوب منطقه آسیب‌پذیر هستند. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که قسمت‌های شمالی منطقۀ 1 و نواحی منتهی‌الیه قسمت غربی منطقه استعداد بالایی برای آسیب‌پذیری لرزه‌‌‌ای به لحاظ شاخص‌های منتخب کالبدی دارند. همچنین بلوک‌های ساختمانی موجود در قسمت‌های جنوبی و نواحی حاشیه‌های جنوب منطقه از وضعیت آسیب‌پذیری متوسط تا خیلی زیاد قرار دارند که نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق پیش از بحران در این نواحی به لحاظ تقویت و بهبود شاخص‌های کالبدی به‌خصوص در زمینه عمر بنا، کیفت و نوع مصالح می‌باشد.