تجلی آیین دادخواهی در ادب فارسی

Authors

Abstract:

یکی از مواردی که در متون ادب فارسی مورد توجه قرارگرفته و به شیوه­های مختلف بازتاب یافته، آیین دادخواهی و تظلّم است. زنجیرعدالت، قصه برداشتن، جامه­ی سرخ پوشیدن، سر راه پادشاهان ایستادن، خاک بر سر کردن و... برخی از مشهورترینِ شیوه‌های دادخواهی بوده­است. این شیوه­های دادخواهی­ به دلایل مختلف از جانب حاکمان یا مردم ابداع شده­­است. برخی شیوه­ها همچون زنجیر عدالت، عَلَم داد و جامه­ی سرخ، به وسیله­ی حاکمان ابداع شده­اند. در مقابل، متظلّمان نیز از سر ناچاری و برای جلب توجه صاحبان قدرت، روش­هایی خلق کرده­اند. خاک بر سر کردن، دست در دامن زدن و سربرهنه کردن از این نوع­اند. در ظاهر هرگاه کارکردهای یک شیوه، ضعیف و یا منسوخ می­شده جای خود را به شیوه­های جدیدتر می­داده­است. این شیوه­ها در ادبیات فارسی  بازتاب یافته و تا سال­ها پس از کهنه شدن، به صورت­های مختلف به حیات خود ادامه داده­اند. برخی از شاعران با مقاصد تربیتی و اخلاقی به آن­ها نگریسته‌اند؛ برخی به اصل آن آیین اشاره کرده­اند و برخی دیگر آن­ها را دست­مایه­ی مضمون­سازی­های شاعرانه قرار داده­اند. بعضی از ملزومات آیین دادخواهی مانند تیراَمان، انگشتری زینهار و...  را که در ادبیات هم منعکس شده­اند؛ می­توان از فروعات و ملحقات این آیین و رسوم دانست.         

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تجلی آیین «قصه برداشتن» در ادبیات فارسی

ادبیات در هر شکل و قالبی که باشد، بستری برای مفاهیم و سنت‌هایی است که روزگاری باور و اعتقاد مردمانی بوده‌است. یکی از مواردی که در ادبیات مورد توجه قرار گرفته‌است و به شیوه‌های مختلف بازتاب یافته، آیین دادخواهی است که نشان‌دهندة اهمیت آن در فرهنگ ایرانی است. «قصه برداشتن» یکی از مصادیق دادخواهی است که در متون ادبی بازتاب گسترده‌ای یافته‌است. علاوه بر توجه به جنبه‌های تاریخی، سیاسی و اجتماعی، می‌...

full text

پیدایش آیین یارسان و دوره‌های تجلی در این آیین

آیین یارسان به عنوان یکی از نحله‌های مذهبی در ایران دارای پیروانی است. اکثر پیروان این آیین در منطقة غرب کشور، کردها و لک‌ها بوده و شهر کرند مرکز آیین یاری است. عقاید این آیین به صورت التقاطی است و درباره­ی این نحله شناخت کافی در جوامع علمی و مردمی وجود ندارد. تحقیقات انجام گرفته‌شده در این حوزه به اندازه­ی لازم گویای ماهیت این آیین نیست و به صورت‌های گوناگون دربارة چگونگی پیدایش و دوره‌های تجل...

full text

بررسی تطبیقی آیین جوانمردی در ادب فارسی و عربی

جوانمردی و عیاری که آن را «فتوت» نیز ترجمه کرده­اند، از پدیده­های بسیار مهم تاریخ اجتماعی ایران و سپس کشورهای اطراف آن بوده است و شیوه­ای از حیات روحی است که به نظر می­رسد ریشه های آن در ایران پیش از اسلام پایه گذاری شده است. آن ها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که در ادب فارسی «عیاران» و در ادب عربی «صعالیک» نامیده می شوند. عیاران، گروهی از جوانمردان بودند که اصول اخلاقی و مبارزاتی ویژه ای ر...

full text

تجلی آیین ور در نگاره گذر سیاوش از آتش

بی شک با توجه به آن‌که انگاره‌های شکل گرفته در هر تمدنی ریشه در اعتقادات و تفکرات آن دوران دارد و از طرفی رمزگشایی هنرِ برآمده از این اعتقادات، بدون شناخت این باور‌ها ممکن نیست، در این مقاله کوشش شد تا با تعمق در یکی از کهن‌ترین باورهای بشری به نام" آیین‌ور"، چگونگیِ نمادپردازیِ این تفکر را در هنر تصویرگری ایرانی بازجست. این باور کهن، گونه‌ای از داوری و آزمون است که در محاکمات پیچیده صورت می‌پذیرف...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 4

pages  70- 88

publication date 2019-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023