تجزیه و تحلیل صورت های مالی تورمی مبتنی بر رویکردهای حسابداری مدیریت

یکی از اهداف اولیه حسابداری مدیریت، تأمین نیاز و خواست های اطلاعاتی استفاده کنندگان جهت کمک در اتخاذ تصمیم گیری های اقتصادی در ارتباط با واحد تجاری می باشد. اطلاعات حسابداری از جمله حسابداری مدیریت در تخصیص منابع اقتصادی و مالی نقش با اهمیتی دارد. یکی از مفروضات بدیهی تهیه صورتهای مالی «فرض ثبات واحدپولی» به عنوان معیار اندازه گیری فعالیت های اقتصادی است. در یک نظام مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی، دارایی ها و بدهی ها به بهای تحصیل اندازه گیری می شود. اما با تغییر سطح عمومی قیمت ها به دلیل شرایط اقتصادی مانند تورم یا رکود یا تغییر در فن آوری، ارزش پول نیز به تناسب آن تغییر می کند، در نتیجه ارزش مبالغ گزارش شده در صورتهای مالی بر فرض ثابت بودن پول، قابل اتکاء نمی باشند. در حسابداری مبتنی بر سطح عمومی قیمت، می توان درآمدها و هزینه ها را به بهترین شیوه مقایسه نمود، زیرا از ریالهای یکسانی استفاده می شود. پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی را در شرایط تورمی در چارچوب نسبت های مالی برای 38 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1391-1387 مورد بررسی قرار می دهد. با هدف بررسی آثار تورم بر نسبتهای مالی شرکتها، اقلام مندرج در ترازنامه و صورت سودوزیان شرکتهای نمونه برای 5 سال مورد مطالعه قرار گرفت و 12 نسبت مالی (2280 نسبت) برای تمامی شرکت ها از روی صورتهای مالی مبتنی بر اقلام تاریخی محاسبه گردید، سپس تمامی صورتهای مالی مذکور، بر حسب شاخص سطح عمومی قیمت ها (شاخص تورم)، تعدیل شدند و گروه دومِ نسبت ها بر مبنای بهای تاریخی همگن محاسبه گردید. آزمون فرضیه های پژوهش از طریق آزمون مقایسه زوجی و آماره t صورت گرفت. یافته های پژوهش حاکی از این است که تورم تأثیر انکار ناپذیری بر صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای بهای تاریخی دارد چراکه تورم یکی از واقعیت هایی است که واحد اندازه گیری در حسابداری و بهای تمام شده تاریخی را به چالش می کشد.  نتایج مقایسه دوگروه اقلام تاریخی و همگن نشان داد که بین نسبت های مالی محاسبه شده به بهای تاریخی شامل نسبتهای جاری، واریز بستانکاران، گردش غیرجاری، اهرمی، سرمایه، بازده سرمایه، بازده دارایی ها، سود عملیاتی و حاشیه سود خالص در مقایسه با نسبت های محاسبه شده از روی صورتهای مالی تعدیل شده ، تفاوت معناداری وجود دارد. برای نسبت های سریع، گردش موجودی کالا و گردش جاری تفاوت معناداری مشاهده نگردید.