تجارب و واکنش‌های شناختی زنان آسیب دیده از بی‌وفایی همسر: یک مطالعه پدیدارشناسی

مقدمه: بی‌وفایی به عنوان یکی از دلایل اصلی ناسازگاری‌های زناشویی و طلاق، اثرات زیانباری بر کانون خانواده و سلامت روان افراد آسیب دیده دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی و تبیین تجارب و واکنش‌های شناختی زنان آسیب دیده از بی‌وفایی همسر بود. روش‌: این مطالعه به روش کیفی از نوع پدیدارشناسی انجام شد و نمونه‌های مورد نظر را زنان آسیب دیده از بی‌وفایی همسر ساکن تهران (شمیرانات) در سال 1395 تشکیل دادند. بدین منظور، 18 زن به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، داده‌ها به شیوه تحلیل مضمون (تماتیک) تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به تولید 2 مضمون اصلی، 11 مضمون فرعی و 61 مفهوم اولیه گردید. مضمون اصلی اول «واکنش‌های شناختی ناسازگارانه» بود که مضامین فرعی «خلل در باورهای دینی»، «سوء ظن و بی‌اعتمادی»، «اشتغال و وسواس فکری»، «خلل در معنای زندگی»، «تصمیم‌گیری غیر سازشی»، «اندیشه‌ورزی به مجازات مقصر»، «خودارزیابی منفی» و «اختلال در تفکر» را در برمی‌گرفت. مضمون اصلی دوم «واکنش‌های شناختی سازگارانه» بود و مضامین فرعی «افکار دفاعی مثبت»، «استمداد به باورهای دینی» و «افکار سازش‌طلبانه برای تصمیم‌گیری» را شامل می‌شد.  نتیجه‎گیری: بی‌وفایی از لحاظ شناختی به طور یکسان توسط همه زنان آسیب دیده تجربه نمی‌شود و آثار شناختی آن می‌تواند ناسازگارانه و یا سازگارانه باشد. تیپ شخصیتی، اعتقادات مذهبی، داشتن فرزند و کیفیت رابطه با همسر در کیفیت واکنش‌های زنان آسیب دیده تأثیرگذار است. با توجه به این که یافته‌ها از یک تحقیق بومی حاصل شد؛ بنابراین، می‌تواند در ساخت بسته‌های مداخله‌ای درمانی راهگشا باشد.