تبیین کیفیت کالایی شدن مکان در نظام سرمایه‌داری

هر مفهومی در هر پارادایم، مکتب، ایدئولوژی و نظام اجتماعی ـ اقتصادی معنای خاص خود را می‌یابد. مفهوم مکان نیز این قائده مستثنی نیست. مفهوم مکان در «نظام سرمایه‌داری» نیز دارای بار معنایی خاصی است. در نظام سرمایه‌داری مکان تنها به‌مثابه «ابژه‌ای» صرف (تنها به شکل یک نمود و رخداد عینی یا «شیئی ادراک‌شده») در نظر گرفته می‌شود؛ «ابژه‌ای» برای «سوژه‌ای» که در مقابل آن است، نه همراه با آن. ابژه‌ای که الزاماً باید سودی برای سوژه به همراه داشته باشد. این سود مادی و اقتصادی صرف، سرآغاز «کالایی شدن مکان» در نظام سرمایه‌داری است. به‌عبارت‌دیگر، دیالکتیک بین ویژگی‌های ذاتی و درونی نظام سرمایه‌داری مانند انتزاعی بودن زمان، ماهیت سرمایه و هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی سرمایه‌داری درنهایت منجر به کالایی شدن مکان می‌گردند. درواقع نظام سرمایه‌داری تنها با تولید مداوم مکان و فضا می‌تواند به حیات خود ادامه دهد؛ اما در پدیدارشناسی، مکان، فرصتی برای بودن و زندگی کردن را برای انسان‌ها فراهم می‌آورد. درواقع مکان مفهومی صرفاً اقتصادی نیست؛ بلکه پدیده‌ای است که در طول زمان (زمان انضمامی) توسط اجتماع محلی معنای خود را می‌یابد؛ اما در نظام سرمایه‌داری مکان توسط سرمایه‌گذار به‌منظور کسب سود تولید می‌گردد. ازاین‌رو با کالایی شدن مکان، انسان و جامعه نیز هویت و پیشینه فرهنگی-تاریخی را از دست خواهند داد. در این نوشتار به بررسی چرایی کالایی شدن مکان در نظام سرمایه‌داری پرداخته‌شده است.