تبیین نقش عوامل محیطی فضاهای آموزشی در تسهیل یادگیری دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، موردهای مطالعاتی: دبستان‌های شهید بهشتی و علامه طباطبایی همدان

معماری مدارس و عناصر تشکیل‌دهنده آن در کنار سایر عوامل آموزشی، اثرات قابل‌توجهی بر دانش‌آموزان می‌گذارد. این پژوهش به‌منظور تبیین ارتباط و نقش عوامل محیطی بخش آموزش با تسهیل یادگیری کودکان در مقطع ابتدایی با دو رویکرد کیفی و کمی انجام‌شده است. بخش اول مروری بر پیشینه نظری با رویکرد کیفی و روشی توصیفی و بخش دوم با رویکرد کمی و از طریق روش همبستگی صورت گرفت. نمونه‌های مطالعاتی پژوهش فوق از بین دبستان‌های شهر همدان بوده و باتوجه به این امر که نیاز بود مدارسی انتخاب شوند تا کنترل متغیرهای مزاحم در آن‌ها حداکثر مقدار ممکن باشد؛ پس از بررسی‌های لازم دو نمونه از محیط‌های آموزشی، یعنی دبستان‌های دخترانه شهید بهشتی و علامه طباطبایی که حائز شرایط موردنیاز پژوهش بودند انتخاب شدند. متغیر مستقل، عوامل محیطی سازنده بخش آموزشی و متغیر وابسته عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در نظر گرفته شده است. اطلاعات مورد نیاز مربوط به متغیر مستقل از طریق تهیه فهرست مشاهدات و بررسی سطح استاندارد عوامل سازنده محیط آموزش که با مقیاس لیکرت رتبه‌بندی و در یک طیف پنج گزینه‌ای تهیه و جمع‌آوری شد و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس بررسی معدل پایان‌ترم آن‌ها تعیین شده است. اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق نرم‌افزار Spss مورد تحلیل قرار گرفت و آزمون همبستگی بیان کرد از بین عوامل محیطی سازنده فضای آموزشی بین شش عامل: کیفیت نور، آسایش صوتی، تجهیزات آموزشی، نو بودن کلاس‌ها، تنوع در فرم و مبلمان انعطاف‌پذیر، با عملکرد تحصیلی کودکان ارتباط مثبت و معنی‌دار وجود دارد. مجموعه‌ این عوامل در کنار یکدیگر شرایطی را فراهم می‌کنند تا دانش‌آموز بتواند راحت‌تر بر روی مطالب درسی تمرکز کند، از طرفی شرایط بهتری برای معلم به‌وجود می‌آورد تا او نیز بتواند مطالب درسی را بهتر به دانش‌آموزان انتقال دهد؛ از این طریق باعث تسهیل یادگیری برای دانش‌آموزان می‌شود.