تبیین نقش ضرب‌المثل‌ها به‌منزلة نماد تعامل فرهنگی ایران و عرب

روابط ایرانیان با عرب‌‌ها، که به دورانی دور یعنی عهد هخامنشی بازمی‌‌گردد، به دلیل هم‌جواری و بعد از ظهور اسلام و استقبال ایرانیان از آیین اسلام به اوج خود رسید و به تعامل بیش‌تر دو ملت انجامید. این روابط در زبان، فرهنگ، و رهاوردهای ادبی تأثیر گذاشت. نشانه‌های این تأثیر در یکی از نمادهای فرهنگی دو ملت یعنی ضرب‌المثل‌‌ها و کنایات رایج فرهنگ ایرانی و عربی تبلور یافته است. مقایسة ضرب‌المثل‌‌ها تبادلات فرهنگی و سطح تأثیرپذیری‌‌ها را نشان می‌‌دهد. در این مقاله با نگاهی به مبادلات زبانی دو ملت و جایگاه ضرب‌المثل‌‌ها در فرهنگ ایرانی و عربی، با روش استقرایی ـ استنتاجی، به سراغ برخی مشترکات ضرب‌المثل‌‌های ایرانی و عربی می‌رویم و نقش آن‌‌ها را در شناخت قرابت این تمدن‌‌ها بررسی می‌کنیم. در این واکاوی درخواهیم یافت که برخی از ضرب‌المثل‌‌های عربی وام‌گرفته از زبان فارسی و برخی از ضرب‌المثل‌‌های فارسی نیز برگردانده از زبان عربی است. هم‌چنین بسیاری از ضرب‌المثل‌‌های هر دو زبان از یک سرچشمه‌ است و این از تجارب همانند دو ملت حکایت می‌کند و بر مشترکات، روابط فرهنگی، و تعامل دو ملت دلالت دارد.