تبیین مفهوم محیط و جامعه در پرستاری بر مبنای منابع اسلامی

مقدمه: برای ارائه خدمات مؤثر به جامعه باید مفاهیم حرفه‌ای را در دامنه اعتقادی و فرهنگی همان جامعه تعریف کرد. از آنجا که محیط و جامعه  از مفاهیم مهم در پرستاری به شمار می­روند که مفهوم یابی آنان در راستای ارتقاء سلامت جامعه بسیار مهم است. لذا در این مطالعه مفهوم محیط و جامعه بر مبنای متون اسلامی تعریف می‌گردد. مواد و روش­ ها:  این مطالعه با شیوه اقتباس مفهوم در تعریف مفهوم واکر و اوانت (2005) در سال 94-1393 انجام شد. در نهایت پس از مطالعه متون اسلامی و تفاسیر شیعی، مفهوم از تئوری آیت‌الله جوادی آملی و استاد شهید مرتضی مطهری اقتباس گردید و منطبق با پرستاری  و مشخصه­های آن بازتعریف شد. یافته‌ها: در اسلام دو جزء محیط طبیعی و اجتماعی وجود‌ دارد که دائماً انسان با آنان در تعامل است به‌علاوه، این دو بر یکدیگر هم اثر دارند. محیط طبیعی بر اساس خلیفه‌الله بودن انسان در زمین وظیفه دارد در خدمت انسان باشد. اصلاح یا فساد محیط طبیعی بر انسان مؤثر است ولی تعیین‌کننده نهایی خود انسان است. انسان و محیط اجتماعی هر کدام هویتی مستقل دارند. انسان نیاز به زندگی اجتماعی دارد و اجتماع نیز از افراد تشکیل شده، این دو ضمن اثرگذاری برهم، برطرف‌کننده مسئولیت انسان برای ارتقا خود نیستند. نتیجه‌گیری: از آنجا که در تعریف اسلامی انسان علیرغم اثرپذیری از محیط مطیع آن نیست، این تفاوت معنایی ایجاد شده سبب می‌شود عملکرد پرستاران در سلامت جامعه تنها برگرفته از رخدادهای زندگی انسان و بر اساس تجربیات او نباشد. به علت این تفاوت مهم اسلام با الگوهای سلامت جامعه متداول، نیاز به طراحی برنامه‌های سلامت جامعه بر مبنای مفهوم اسلامی احساس می­شود.