تبیین مفهوم فضای جغرافیایی در مکاتب روش‌شناسی اثبات‌گرا و هرمنوتیک

author

Abstract:

در فلسفه علم و بویژه در علوم انسانی تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات مورد مطالعه می تواند مبنای هستی شناسانه، معرفت شناسانۀ و روش شناسانۀ متفاوت و یا حتی متضاد داشته باشد. از این جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین؛ از مبنایی ترین اصول مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات می‌باشد. در علوم جغرافیایی یکی از مفاهیم و پارادایم‌های تعیین کننده، مفهوم فضا می‌باشد که تفسیر آن در مکاتب مختلف روش‌شناسی از جمله در پوزیتیویسیم (اثبات‌گرایی) و هرمنوتیک(تفسیری) متفاوت می‌باشد. از این رو با توجه به بنیادین بودن موضوع، در این پژوهش کوشش گردیده با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با مراجعه به مستندات معتبر نظری رویکرد نوینی در رابطه با شناخت مفهوم فضا در هر کدام از این مکاتب ارائه گردد. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است مفهوم فضا در روش شناسی اثبات‌گرا(‌پوزیتیویستی) به مثابۀ پدیده‌ای عینی شناخته می‌شود که  ناشی از تعامل متقابل انسان و محیط ظهور یافته و تنها با تائیدات تجربی و عقلانی و با اتکا به ابزارهای کمیت‌پذیر می‌توان پراکنش و تحلیل روابط بین پدیده‌های فضایی را مورد مطالعه قرار داد .در نقطه مقابل در چارچوب مکتب هرمنوتیک نمادها و فرایندهای فضایی منتج از زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی خود می‌باشند. بطوری‌که هر فضای جغرافیایی به یک منبع گفتمان و اقتدار وابسته است که الزاماً این منبع قدرت و اقتدار سیاسی می‌تواند مشهود هم نباشد. ضمن اینکه برداشت و نتیجه‌گیری و تفسیر افراد مختلف از فضای واحد بر اساس انگیزه و ذهنیت آن‌ها می‌تواند ناهمسان باشد و این مسئله مؤید نسبی بودن فضا می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

«فضای جغرافیایی چیست؟» درنگی بر سرشتِ فضای جغرافیایی، از چشم انداز پدیدارشناسی هرمنوتیک

از آن جا که «فضای جغرافیایی» درون مایه ی بنیادین دانش جغرافیاست، چون وچرا درباره ی چیستیِ آن، و این که «فضا» به معنای «جغرافیایی»آن، چیست؟ جستاری است که همواره ضرورت دارد. این نوشتار تلاش دارد تا با پرداختن به گونه های فلسفیِ فضااندیشی و با نگاهی سنجش گرایانه (انتقادی) به آن ها، راه را برای چون وچراها درباره ی چیستیِ «فضای جغرافیایی» باز کند. با نگریستنِ به «فضا» از چشم انداز «هستن ـ در ـ جهان»ِ های...

full text

روش‌شناسی شناخت فضای جغرافیای چیست؟ (درنگی بر سرشت روش‌شناسی شناخت فضای جغرافیایی از چشم‌انداز پدیدارشناسی هرمنوتیک)

The geographical space as a “phenomenon” includes various phenomena that we can put them in the two Dasien(s) and non-Dasien(s) layers. We try to answer this question: “which methodology is suitable methodology to cognition geographical space?” by the hermeneutic phenomenology perspective, and critical viewpoint to the categories of methodology (explanation & interpretat...

full text

تبیین روششناسی مناسب در کنترل استراتژیک

چکیده تحقیق حاضر با هدف تبیین و ارائه روش شناسی مناسب مطالعات کنترل استراتژیک صورت گرفته است. مورد مطالعه در این تحقیق، تحقیقات انجام شده در حوزه کنترل استراتژیک سطح کلان کشور می‌باشد. این تحقیق برحسب دستاورد یا نتیجه تحقیق از نوع توسعه‌ای -کاربردی و از لحاظ هدف تحقیق از نوع اکتشافی و به لحاظ نوع داده‌های مورد استفاده، یک تحقیق کیفی است. روش این تحقیق از نوع تحقیقات موردی است، لذا فرضیه‌های تحق...

full text

تبیین تحوّلات مفهوم مرز در فضای سیاسی مجازی

مرز به پدیده‎ای فضایی گفته می‎شود که بازتابنده‎ی قلمرو حاکمیّت سیاسی یک دولت بوده و مطابق قواعدی خاص در مقابل حرکت انسان، انتقال کالا و نشر افکار مانع ایجاد می‎کند. جهانی‎شدن و بحث گسترش فزاینده‎ی فناوری اطلاعات و ارتباطات که از آن به‎عنوان "جامعه‎ی شبکه‎ای" یاد می‎شود، به تحوّل و دگرگونی در ابعاد مختلف سیاسی، امنیّتی، اقتصادی و اجتماعی منجر شده و ویژگی‎های جامعه‎ی شبکه‎ای همچون اقتصاد اطلاعاتی، ف...

full text

مفهوم معرفت در عرفان اسلامی و مکاتب روان شناختی

«معرفت» شناخت موجودات است آن چنان که هستند. عرفای اسلامی برای رسیدن به این مرتبه دو سطح را برای سالک واجب ‌انند. یکی سطح «ظاهری» که علم از طریق دریافت‌های حواس ظاهری و تحلیل آنها به وسیلۀ قوۀ خرد که بدان، علم بحثی یا معرفت کسبی گویند، حاصل می‌شود. سطح «عالی‌تر» معرفت، عبارت است از دریافت‌های «قلبی» که به صورت «مکاشفات» و «مشاهدات» بی هیچ نیروی خود آگاه عارف کسب می شود، این نوع معرفت را معرفت کش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 29  issue 2

pages  35- 54

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023