تبیین مفهوم عقل و عقل‌ورزی از منظر روایات به عنوان مبنایی برای سرمایه‌های سازمان (انسانی، اجتماعی، روان‌شناختی، معنوی)

Authors

  • احسان رحیمی دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
  • حسن زارعی متین استاد، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
  • حسین پرکان دکتری مدیریت سیاستگذاری فرهنگی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران
Abstract:

پژوهش حاضر عقل و عقل‌ورزی از منظر روایات معصومان (ع) به‌عنوان مبنایی برای انواع سرمایه‌های سازمانی معرفی شده است. راهبرد پژوهش تحلیل مضمون است که طی آن ابتدا متون نظری موجود دربارة سرمایه‌های سازمانی، سپس، روایات مطرح‌شده در زمینة ویژگی‌های عقل و مشتقات آن با بهره‌گیری دو الگویراین و برنارد، و کینگ و هوروکس تحلیل شد. سپس، چارچوب مفهومی حاصل‌شده از مضامین یادشده با یکدیگر به صورت توأمان تحلیل شده‌اند. نتیجة تحلیل نشان داد همة ویژگی‌های عقل و عقل‌ورزی در روایات مطرح نه‌تنها متضمن ویژگی‌های سرمایه‌های یادشده بوده، بلکه فراتر از آن‌هاست، به‌طوری که می‌توان گفت سرمایة معنوی جلوه‌ای از عقل‌ورزی در ساحت اندیشه؛ سرمایة روان‌شناختی جلوه‌ای از عقل‌ورزی در ساحت گرایش‌ها و صفات، و سرمایة اجتماعی جلوه‌ای از عقل‌ورزی در ساحت اعمال و رفتارهای انسان است. بنابراین، تمرکز بر مفهوم عقل و عقل‌ورزی مطرح‌شده در روایات معصومان (ع) و واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های آن می‌تواند بابی جدید برای توسعة دانشی بومی-اسلامی در حوزة مربوط به مدیریت سرمایه‌های سازمان باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

هوش معنوی از منظر قرآن و روایات

امروزه مطالعات مربوط به معنویت با مفهوم هوش عمیقاً گره خورده‌است و بررسی و تحقیق در این حوزه از مفاهیم چالش‌برانگیز محسوب می‌شود. ساختار هوش معنوی، جنبه‌های ذهنی معنویت را با کاربرد عینی هوش ترکیب کرده، با استفاده از مفاهیم روان‌شناسی، زیست‌شناسی، مذهب و معنویت دو عنصر اساسی "توانایی" و "معنویت" را به صورت درهم تننیده بیان می‌کند. هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی روان‌شناختی هوش معنوی و جستجو، شناسای...

full text

بازشناسی مفهوم دینی عقل، مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام

مقالة حاضر به بازشناسی ماهیت و مفهوم دینی عقل و نقش آن به عنوان مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام، پرداخته است؛ در این پژوهش با واکاوی عقل از منظر لغویان، روایات و قرآن کریم به وجوه معنایی آن، از جمله: «موجود مجرد»، «قوه­ی درک»، «اندیشه»، «تمییز»، «انزجار از قبایح» و «کسب کنندة علم»، دست یافته است؛ وجه اشتراک همة آن معانی، «موجود» است؛ که در عالم ملکوتی، «مخلوقِ روحانی» نام دارد، در عالم مُلکی، ...

full text

نابرابری قدرت چانه زنی به عنوان مبنایی برای کنترل قرارداد

تحولات گستردۀ اقتصادی و اجتماعیِ جوامع بشری در دو سدۀ پیشین، در حوزه قراردادهای خصوصی نیز تأثیر گذاشته و به‌تدریج وضعیت از قرارداد بین برابرها، به رویارویی طرف‌های قوی و ضعیف در قراردادها تغییر یافته است. امروزه در بسیاری از قراردادها، به دلیل وجود نابرابری شدید در قدرت چانه‌زنی طرفین و سوءاستفاده طرف قوی از این قدرت، اصل آزادی قراردادها و قواعد سنتی حقوق قرارداد برای تأمین عدالت قراردادی کافی ن...

full text

بازشناسی مفهوم دینی عقل، مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام

مقاله حاضر به بازشناسی ماهیت و مفهوم دینی عقل و نقش آن به عنوان مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام، پرداخته است؛ در این پژوهش با واکاوی عقل از منظر لغویان، روایات و قرآن کریم به وجوه معنایی آن، از جمله: «موجود مجرد»، «قوه­ی درک»، «اندیشه»، «تمییز»، «انزجار از قبایح» و «کسب کننده علم»، دست یافته است؛ وجه اشتراک همه آن معانی، «موجود» است؛ که در عالم ملکوتی، «مخلوقِ روحانی» نام دارد، در عالم مُلکی، ...

full text

نسبت مفهوم عقل در قرآن و روایات با عقل در فرهنگ و تاریخ اسلام

مقاله رویکردی تاریخی و فرهنگی به معانی عقل در جهان اسلام دارد و با روش توصیفی – تحلیلی نقش قرآن و متون دینی را نسبت به معانی و اصطلاحات عقل در فرهنگ اسلامی دنبال می‌کند. در بخش نخست مفاهیم و معانی‌ای که عقل در تاریخ اسلام با آنها مواجه شده است شناسایی می‌شود و این معانی براساس ملاک‌های مختلف دسته‌بندی می‌شود. در بخش دوّم با رعایت دسته‌بندی‌های معانی و اصطلاحات تاریخی و فرهنگی عقل نسبت آنها با مت...

full text

تبیین مفهوم تفکر راهبردی از منظر اسلام

با ظهور مفهوم «تفکر راهبردی»، متفکران و محققان بسیاری تلاش کرده‏اند تا از نگاه خود تعریف مشخصی برای آن ارائه کنند و یک مدل منطقی برای سنجش قابلیت تفکر راهبردی ارائه نمایند. باوجوداین و به‏رغم غنای بسیار زیاد منابع دینی و علوم اسلامی، تلاش‏های ناچیزی برای استخراج مؤلفه‏های تفکر راهبردی با رویکرد اسلامی ‏انجام شده و خلأ تحقیقات بومی ‏و اسلامی ‏در این زمینه کاملاً مشهود است. هدف از تحقیق حاضر شناسا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 4

pages  579- 603

publication date 2018-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023