تبیین مفهوم خلاصه همگان‌فهم و استخراج شاخص‌های نگارش آن

  ترویج علم به دنبال راه‌هایی است تا عامه مردم نیز بتوانند از یافته‌های علمی بهره‌مند شوند. نگارش خلاصه همگان‌فهم از نمونۀ این راه‌هاست که باید به زبانی ساده، بدون واژگان تخصصی، و با تشریح اصطلاح‌های فنی نوشته شود. در این مقاله مفهوم خلاصۀ همگان‌فهم، شباهت‌ها و تفاوت‌های آن با مفاهیم همانند، زمینه‌های موضوعی و اشکال بکارگیری آن در نوشته‌های علمی، و شاخص‌های تدوین آن تبیین شده‌اند. با روش «تحلیل اسنادی»، اسناد در پیوند با خلاصۀ همگان‌فهم جست‌وجو، بازیابی، مطالعه، و از منظر تخصصی تجزیه و تحلیل شده‌اند. جامعۀ این پژوهش دربردارندۀ سازمان‌ها و نوشته‌هایی است که به تعریف و توضیح ساختار خلاصۀ همگان‌فهم پرداخته‌اند. بر مبنای تعاریف ارائه شده در 34 منبع، 17 شاخص کلیدی که در تدوین خلاصه همگان‌فهم نقش داشتند استخراج شدند و در سه بُعدِ «شکلی و صوری»، «محتوایی» و «ارزیابی» دسته‌بندی شدند. مقالات علمی پژوهشی، طرح‌های پژوهشی پایان‌یافته، پیشنهادیه‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشگاهی ازجمله کلیدی‌ترین منابعی بودند که به منظور تهیه و انتشار خلاصه‌های همگان‌فهم معرفی شده‌اند. موضوعاتی نظیر پزشکی، سلامت، و مراقبت‌های بهداشتی در اولویت بکارگیری در تهیه و تولید خلاصه‌های همگان‌فهم قرار گرفته است. اگر چه این تکنیک را نمی‌توان به این چند حوزه محدود کرد.