تبیینی شناختی بر استعاره‌‌های شباهت‌‌بنیاد در یازده جزء‌ پایانی قرآن مجید

Authors

  • علی طالبی انوری گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
  • قاسم درزی استادیار،دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده اعجاز قرآن
Abstract:

پژوهش معنی‏شناختی حاضر با هدف ارائه تبیینی شناختی بر زیر‌گروهی از استعاره‌های بدیع با عنوان استعاره‌های «شباهت­بنیاد» در 11 جزء ‌پایانی قرآن مجید به شکل توصیفی-تحلیلی انجام شده است. حوزه‎های مبدأ و مقصد استعاره‌ها اساس تبیین شناختی بوده‌اند. استعاره‌های مستخرج، در تحقیق حاضر در 3 حوزة «زندگی اجتماعی»، «طبیعت»، و «ذهن» و در دو دسته شباهت «ظاهری» و «غیرظاهری» طبقه‌بندی شده‏اند. در شباهت درک­شده «ظاهری»، «انگاره‌ها» مبنای تشکیل استعاره‌ها، و در شباهت درک­شده «غیرظاهری»، «طرحواره‌های رفتارها و ویژگی­های مبدأ» سازندة استعاره به شمار می­آید. بر این اساس، مقوله‌های سطح پایه مشتمل بر «اجسام»، «کنش­ها» و «روابط» به عنوان «مبدأ» مفهوم‌سازی استعاره‌ها تحلیل گردیده‌اند. پرسش‏های اصلی پژوهش عبارتند از: 1- مهمترین حوزه‌های مبدأ در شکل‌گیری استعاره‌های مورد بررسی کدامند و با چه بسامدی در پیکره مورد بررسی به کار رفته‏اند؟ 2- تبیین شناختی کاربرد این‏گونه از استعاره‏ها چیست؟ نتایج تحقیق نمایانگر 27 مورد شباهت درک­شده ظاهری و 10 مورد شباهت طرحواره‌ای غیرظاهری است که بسامد بالاتر عناصر برگرفته از حوزه طبیعت (24 مورد) در طبقه‌بندی مفاهیم مبدأ، نسبت به زندگی اجتماعی و ذهن را نشان می‌دهد و به‌نوبه‌خود بیانگر تأثیر محیط زندگی طبیعی اعراب در مفهوم‌سازی استعاری است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن)

قرآن کریم به عنوان متنی ادبی، شیوة کلامی خود را با توجه به مقتضای حال مخاطبان و رعایت دقایق بلاغی تنظیم کرده است؛ چرا که هر مخاطب و بافتی، سبک گفتاری مخصوص خود را می­طلبد. یکی از عناصر متنی که با توجه به مخاطب و از بافتی به بافت دیگر متغیر است، میزان بکارگیری عناصر تأکیدی است که متناسب با درجة انکار و یا قبول و تردید مخاطبان بکار می­رود. در میان تأکیدات، سوگند برجسته­تر می­نماید؛ اما ساختار جمل...

full text

تحلیل ساختار قسم در قرآن(بررسی موردی ده جزء پایانی قرآن)

قرآن کریم به عنوان متنی ادبی، شیوة کلامی خود را با توجه به مقتضای حال مخاطبان و رعایت دقایق بلاغی تنظیم کرده است؛ چرا که هر مخاطب و بافتی، سبک گفتاری مخصوص خود را می­طلبد. یکی از عناصر متنی که با توجه به مخاطب و از بافتی به بافت دیگر متغیر است، میزان بکارگیری عناصر تأکیدی است که متناسب با درجة انکار و یا قبول و تردید مخاطبان بکار می­رود. در میان تأکیدات، سوگند برجسته­تر می­نماید؛ اما ساختار جمل...

full text

صنعت التفات در 15 جزء پایانی قرآن

فایده ی التفات به طور کلی این است که وقتی گوینده، در سخن، از اسلوبی به اسلوب دیگر منتقل می-شود، سخن او بیشتر به دلها می نشیند، و برای شور و حال شنونده بهتر است و انگیزه استماع او می گردد. با نگریستن به آیات کلام وحی مشاهده می شود که آیات بسیاری دربردارنده ی موضوع مذکور است در حالیکه در کتب اهل بلاغت جز در صفحات معدودی یافت نمی شود، لذا به پژوهش در ماده التفات در 15 جزء پایانی قرآن پرداخته شد و ...

15 صفحه اول

ملاحظاتی در باب زبان قرآن: تحلیلی نقشگرا، تبیینی شناختی-رده‌شناختی

یکی از بحث‌های عمده و دامنه‌دار در حوزه علوم قرآنی، به مسأله زبان قرآن برمی‌گردد. تاکنون مطالعات بی‌شماری در مورد ویژگی‌های زبان قرآن از جنبه‌های گوناگون صورت گرفته‌ است. با وجود این، عمدتاً نتایجِ این مطالعات مبتنی بر تحلیل‌های دقیقِ برآمده از نظریه‌های نوین زبان‌شناختی نیست. ازاین‌رو، پژوهش حاضر، جهت بررسی جنبه‌های معینی از زبان قرآن، با کارکردی دوگانه، نخست، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 17

pages  49- 75

publication date 2018-09-11

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023