تاثیر محلول پاشی 24- اپی‌براسینولید بر رشد و عملکرد توت‌فرنگی رقم کاماروزا تحت شرایط تنش شوری در کشت بدون خاک

سابقه و هدف: تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که به طور قابل توجهی باعث کاهش رشد و عملکرد بیشتر گونه‌های گیاهی می‌شود و از مهم‌ترین عوامل تهدید کننده تولید محصول در بسیاری از نقاط جهان می‌باشد. براسینواستروئیدها جزء اولین هورمون‌های استروئیدی کشف شده در گیاهان هستند که دارای فعالیت محرک رشد می‌باشند. همچنین براسینواستروئیدها در کاهش اثر نامطلوب تنش‌های محیطی مؤثرند. 24- اپی‌براسینولید به عنوان ماده کاهش دهنده اثر تنش‌های مختلف زیستی و غیر زیستی شناخته شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با توجه به تأثیر براسینواستروئیدها بر القای تحمل به شوری در غلظت‌های مختلف بر خصوصیات کمی و کیفی میوه توت‌فرنگی تحت تنش شوری طراحی و اجرا شد. مواد و روش‌ها: در این تحقیق تأثیر کاربرد 24- اپی‌براسینولید به عنوان یک براسینواستروئید فعال با غلظت‌های ( صفر، 2 و 4 میکرومول در لیتر)، بر عملکرد، تعداد میوه، تعداد گل و برگ، سطح برگ، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، محتوای نسبی آب برگ، اندازه میوه، نکروز شدن برگ، مواد جامد محلول، سفتی بافت میوه، پرولین، کلروفیل، نشت الکترولیت‌ها، فعالیت آنزیم‌های سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز تحت تنش شوری با غلظت‌های مختلف (S1=0, S2=15, S3=30, S4=45 mM) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و در هر تکرار 4 گلدان توت‌فرنگی رقم کاماروزا در شرایط مزرعه‌ای دانشگاه مراغه انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد شوری 45 میلی‌مولار سبب افزایش برگ‌های نکروزه (8/15 درصد)، نشت یونی (52 درصد) و پرولین (137 میکروگرم بر گرم) در گیاهان تحت تنش شد به عبارتی گویای این مطلب است که گیاهان برای مقاومت در برابر تنش، میزان پرولین خود را که بخشی از سیستم آنتی‌اکسیدانی است افزایش می‌دهند. استفاده از 24- اپی‌براسینولید در غلظت 4 میکرومول در لیتر بیشترین تاثیر را بر عملکرد (25/59 گرم در بوته)، سطح برگ (25/96 سانتی مترمربع)، تعداد گل (96/8 عدد) و میوه (78/5 عدد) و برگ (41/17 عدد)، سطح کلروفیل کل (63/1 میکروگرم بر میلی‌گرم)، وزن تر (01/7 گرم) و خشک (26/1 گرم) ریشه، محتوای نسبی آب برگ (50/60 درصد)، سفتی بافت میوه (52/1 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع)، مواد جامد محلول (58/10 درصد)، اندازه میوه (61/3 سانتی‌مترمکعب) و همچنین کاهش نشت یونی (43 درصد) داشته است. افزاش فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز در گیاهانی که به طور توأم با 24- اپی‌براسینولید و تنش شوری تیمار شده بودند، نسبت به گیاهانی که فقط در معرض تنش شوری بودند، نشان دهنده فعال شدن سیستم آنتی‌اکسیداتیو و حفاظتی گیاه به وسیله 24- اپی‌براسینولید و کاهش خسارت اکسیداتیو در این گیاهان می‌باشد. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد کاربرد تنظیم کننده‌های زیستی گیاهی مانند براسینواستروئید به طور موفقیت آمیزی اثرات نامطلوب تنش شوری بر روی پارامترهای رشد و عملکرد میوه توت‌فرنگی رقم کاماروزا را کاهش می‌دهد. بنابراین به منظور توسعه کشت ارقام توت‌فرنگی در مناطق شور می‌توان از نتایج این پژوهش بهره‌مند گردید.