تاثیر مؤلفه‌های سرمایه انسانی بر بهره‌وری شاغلان حقوق بگیر خصوصی؛ شواهدی مبتنی بر ریزداده‌ها

رابطه سرمایه انسانی و بهره­ وری نیروی کار همواره از نگاه کلان مورد توجه اقتصاددانان است. توجه به رابطه این دو از منظر خرد به ویژه ابعاد مختلف سرمایه انسانی (تحصیل، سلامت و تجربه) می‌تواند سنجش اثر واقعی‌تر سرمایه انسانی بر بهره­وری نیروی کار را نشان دهد. هدف اصلی این مقاله، بررسی تاثیر ابعاد مختلف سرمایه انسانی بر ارتقای بهره­وری نیروی کار براساس ویژگی‌های مختلف فردی در اقتصاد ایران است. با به‌کارگیری ریزداده‌های نتایج طرح آمارگیری هزینه-درآمد خانوارهای شهری (سال 1392) و با استفاده از تکنیک اقتصادسنجی رگرسیون چندک[1] (QR)، الگوی بهره­وری نیروی کار برآورد شده است. برای این منظور، میزان دریافتی(درآمد) با منشا کار نیروی کار شاغل مزد و حقوق‌بگیر خصوصی به عنوان نماینده تقریبی بهره­وری شاغلان برای برآورد الگو استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد در چندک‌های مختلف، هر سه مولفه سرمایه انسانی بر بهره­وری شاغلان (حقوق بگیر شاغلان خصوصی)، اثر مثبت و معنی‌داری داشته است. در این میان، در چندک‌های مختلف ضرایب شاخص‌های سرمایه سلامت[2] در مقایسه با سرمایه‌های انسانی ناشی از آموزش و تجربه از نوسانات بیشتری برخوردار است  و در چندک‌های پایین‌تر ( )، میزان واکنش بهره­وری شاغلان به شاخص‌های سلامت بیش از چندک‌های بالاتر ( ) بوده است و هر نوع تکانه از ناحیه سلامت ممکن است وضعیت بهره‌وری شاغلان به‌خصوص در گروه‌های درآمدی پایین‌تر را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع، اهمیت و جایگاه سرمایه سلامت را در نظام‌های تامین اجتماعی، بیمه‌ای، سلامت و... با نگاه به ارتقای بهره‌وری افراد شاغل یادآور می‌شود [1]- Quantile Regression (QR) [2]- Health Capital