تاثیر اکسین‌های IBA، NAA و 2, 4- D بر تولید و رشد کالوس در گونه سرخدار (Taxus baccata L.) در شرایط درون شیشه‌ای

Authors

  • حسن رضادوست عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
Abstract:

سابقه و هدف: سرخدار یکی از با ارزشترین گونه­های سوزنی­برگ جنگل­های شمال ایران است که گونه­ای سایه­پسند بوده و از آستارا تا علی­آباد کتول استان گلستان پراکنش دارد. این گونه ضمن داشتن ارزش فراوان از نظر ذخایر ژنتیکی، جنگلشناسی و اکولوژیکی، در صنعت دارویی نیز جایگاه ویژه­ای دارد. از آنجائیکه کالوس به عنوان ماده اولیه برای کشت­های سلولی و تولید متابولیت­های ثانویه و نیز تولید گیاهچه به روش غیرمستقیم ضروری می­باشد، لذا به منظور پیشنهاد ریزنمونه مناسب و غلظت معینی از تنظیم­کننده­های رشد جهت تولید کالوس، تأثیر اکسین­های ایندول بوتریک اسید (IBA)، نفالین استیک اسید (NAA) و 2و 4 دی­کلروفنوکسی استیک اسید (2, 4- D) بر میزان تولید و رشد کالوس سرخدار در شرایط درون شیشه­ای مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­ها: در این پژوهش از قسمت­های مختلف درخت نظیر برگ، ساقه­های جوان و جوانه­های رویشی ریز نمونه­هایی به طول 5/1 سانتی­متر تهیه شد. برای سترون­سازی ریزنمونه­ها از روش­های مختلفی استفاده شد. ریزنمونه­ها پس از سترون­سازی در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) کشت شدند. جهت القاء کالوس از هورمون­های IBA، NAA و 2,4- D در چهار سطوح 0، 3/0، 3 و 6 میلی­گرم در لیتر استفاده شد. به منظور جلوگیری از تجزیه اکسین­ها و جذب بهتر آنها توسط بافت ریزنمونه، کلیه ریزنمونه­ها به مدت یک هفته در شرایط تاریکی نگه داشته شدند. برای هر یک از ریزنمونه­های ساقه، برگ و جوانه منحنی رشد کالوس ترسیم گردید. تجزیه و تحلیل داده­ها توسط آزمون تجزیه واریانس و آزمون دانکن انجام شد. یافته­ها: نتایج پژوهش نشان داد که بهترین روش برای سترون­سازی ریزنمونه­ها استفاده از اتانول 70 درصد (1 دقیقه) و کلرید جیوه 2/0 درصد و کلرور کلسیم 2/0 درصد (1 دقیقه) می­باشد. بیشترین درصد قهوه­ای شدن به ریزنمونه­های جوانه در غلظت 6 میلی­گرم در لیتر NAA تعلق داشت. ریزنمونه­های برگ از نظر پدیده قهوه­ای شدن از وضعیت بهتری برخوردار بودند، بطوریکه در غلظت­های مختلف IBA و 2, 4- D هیچگونه آثار قهوه­ای شدن مشاهده نشد. بیشترین وزن تر و خشک کالوس به ریزنمونه­های ساقه و جوانه تعلق داشت که به ترتیب تحت تیمار هورمون­های 2, 4- D و NAA با غلظت 3 میلی­گرم در لیتر بودند. ضمن­اینکه کالوس­های تولید شده دارای بافت و رنگ متفاوتی بودند. بیشتر ریزنمونه­های جوانه در غلظت 3/0 میلی­گرم در لیتر NAA وضعیت طبیعی خود را حفظ کرده ولی عمده جوانه­ها در غلظت 6 میلی­گرم در لیتر IBA و 2, 4- D به کالوس تبدیل شدند. منحنی­های رشد کالوس در ریزنمونه­ های مختلف نشان دادند که شروع کالوس­دهی و رشد آن دارای سرعت نسبتاً پائینی است. نتیجه ­گیری: درصورتیکه هدف، تولید کالوس از ریزنمونه­های ساقه و برگ سرخدار باشد،2, 4- D  با غلظت 3 میلی­گرم در لیتر، و برای تولید کالوس از جوانه انتهایی غلظت 3 میلی­گرم در لیتر NAA و چنانچه تولید گیاهچه از جوانه­های سرخدار مد نظر باشد غلظت 3/0 میلی­گرم NAA به عنوان پروتکل­هایی مناسب، پیشنهاد می­گردند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر نوع قلمه و نوع تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی (IBA، NAA و 2,4-D) در ریشه‌زایی قلمه‌های سرخدار (Taxus baccata L.)

به­منظور کمک به زادآوری و حفاظت از رویشگاه­های موجود سرخدار، تأثیر نوع قلمه (ساده و پاشنه­دار) و اکسین­های ایندول بوتریک اسید (IBA)، نفالین استیک اسید (NAA) و 2 و 4 دی­کلروفنوکسی استیک اسید (2, 4-D) در ریشه­زایی قلمه­های آن بررسی شد. قلمه­ها بعد از سترون­سازی، به مدت 30 دقیقه در اکسین­های IBA، NAA و 2, 4-D در غلظت­های 0، 02/0، 1/0، 2/0، 1 و 2 میلی­گرم در لیتر نگهداری و در گلدان­های پلاستیکی با ...

full text

تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد، محیط کشت و ریزنمونه بر تولید کالوس در گیاه سرخدار (Taxus baccata L.)

سرخدار (Taxus baccata L.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به‌واسطه تولید تاکسول می‌باشد که مؤثرترین دارو برای درمان انواع سرطان‌ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط‌های کشت، غلظت‌های مختلف هورمون‌ها و ریزنمونه‌های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به‌عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول می‌باشد. آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انج...

full text

اثر مواد تنظیم‌کننده‌ی رشد و آنتی‌اکسیدان بر القاء درون شیشه‌ای کالوس در گیاه سرخدار اروپایی (Taxus baccata L.)

سرخدار منبع اصلی تاکسول، داروی بسیار مؤثر ضدسرطان، است وکشت سلولی یکی از راه‌های افزایش تولید آن می‌باشد. به منظور تعیین ترکیب هورمونی بهینه و ماده آنتی‌اکسیدان مناسب در محیط کشت کالوس‌زایی سرخدار اروپایی موجود در ایران آزمایشی به‌صورت فاکتوریل شامل چهار ترکیب هورمونی 1) حاوی 5/4 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D، 1 میلی‌گرم در لیتر کینتین و 33/0 میلی‌گرم در لیتر جیبرلیک اسید، 2) حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر N...

full text

تولید دانهال‌های سرخدار (Taxus baccata L.) از طریق کشت درون شیشه‌ای و نجات جنین

سابقه و هدف: سرخدار یکی از معدود گونه‌های سوزنی‌برگ بومی ایران است که از آستارا تا علی‌آباد کتول پراکنش دارد. این گونه از نظر حفظ ذخایر ژنتیکی، مصارف دارویی (درمان سرطان‌های ریه، مثانه، سینه، رحم و بیماری ایدز) و غیره دارای ارزش بسیار می‌باشد که در حال حاظر به دلیل داشتن بذوری با دوره خفتگی طولانی، رشد بطئی، بهره‌برداری غیرمجاز و سایر عوامل مخرب در معرض خطر انقراض قرار دارد. لذا به منظور حفظ رو...

full text

مروری بر گیاه سرخدار (Taxus baccata L.)

درخت سرخدار با نام علمی Taxus baccata L. یکی از سوزنی برگان متعلق به خانواده Taxaceae است. سرخدار درختی است سایه پسند که به صورت مخلوط با سایر گونه‌های جنگلی، در اشکوب زیرین جنگل‌های مرطوب نواحی مدیترانه‌ای و برخی نقاط آسیا مثل شمال ایران یافت می‌شود. ارزش دارویی گونه T. baccata به واسطه وجود ماده Paclitaxel با نام تجاری تاکسول (Taxol) در برگ‌های سوزنی آن می‌باشد. تاکسول با تشکیل دوک تقسیم غیرط...

full text

تأثیر تنظیم کننده های رشد، محیط کشت و ریزنمونه بر تولید کالوس در گیاه سرخدار (taxus baccata l.)

سرخدار (taxus baccata l.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به واسطه تولید تاکسول می باشد که مؤثرترین دارو برای درمان انواع سرطان ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط های کشت، غلظت های مختلف هورمون ها و ریزنمونه های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول می باشد. آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انج...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 1

pages  1- 16

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023