تاثیر امر و نهی قرآنی در گفتمان زاهدانه¬های عصر عباسی

چکیده   نویسندگان این جستار، بر این باورند که اسلوب "امر و نهی" و سخن گفتن از بالا که مهم‌ترین سبک رایج در سروده‌های زهد به شمار می‌آید، تا اندازه زیادی متاثر از خود محیط عرب‌زبان و متون دینی آن به ویژه کتاب آسمانی قرآن بوده که پیش از ظهور در شعر زهد، در گفتار واعظان و خطیبان سده نخستین اسلامی، نمود یافته است. این تاثیر را هم در رو‌ساخت سروده‌های زهدی می‌بینیم و هم در ژرف‌ساخت آن.   به نظر می‌رسد نوع گفتمان حاکم در جامعه‌ عباسی که مورد مطالعه‌ ما در این جستار است، بیش‌ترین تاثیر را در شکل‌گیری چنین شیوه‌ گفتمانی (امر و نهی از بالا و کوچک‌پنداشتن مخاطب) در متون زهدی آن عصر داشته است. به دیگر سخن سبک گفتمان چنین متونی، شخصیت، نگرش و ذهنیت و خرد مردمان آن عصر را آینگی می‌کند. خود‌شیفتگی و خود‌کامگی گوینده و هیچ‌انگاری مخاطب، چکیده "امر و نهی" های موجود در متون زهدی است.