تاثیر اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان: نقش میانجی کیفیت خواب، اهمال‌کاری تحصیلی و استرس تحصیلی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی متغیرهای استرس تحصیلی، کیفیت خواب و اهمال‌کاری تحصیلی در رابطه علّی اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی انجام شده است. این پژوهش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان دبیرستان‌های ارومیه شامل 204 دانش‌آموز دختر و 156 دانش‌آموز پسر بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی تورل و سورنکو (2012)، پرسش‌نامه اهمال‌کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984)، پرسش‌نامه استرس تحصیلی سان، دون، هو، خو (2011)، پرسش‌نامه کیفیت خواب پیتزبورگ (1989) و برای پیشرفت تحصیلی از معدل ترم قبل استفاده شد. داده‌ها به کمک همبستگی پیرسون و تحلیل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی از طریق ایجاد اهمال‌کاری تحصیلی، کاهش کیفیت خواب و افزایش استرس تحصیلی، بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان اثر غیر مستقیم و منفی دارد. اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، با ایجاد تعلل‌ورزی زیاد، موجب افزایش اهمال‌کاری در دانش‌آموزان می‌شود؛ همچنین سپری کردن زمان طولانی در این شبکه‌ها، موجب کاهش کیفیت خواب می‌شود که هر دوی این عوامل به نوبه خود باعث ایجاد استرس تحصیلی می‌شود و موجبات افت تحصیلی را فراهم کند.