تاثیرمداخله آموزشی بر پیشگیری از عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی در دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم: کاربرد تئوری شناختی- اجتماعی

مقدمه: بیماری­های قلبی عروقی، علت اصلی ابتلا، مرگ و میر و ناتوانی در سراسر دنیا هستند. با توجه به تغییر شیوه­ی زندگی­، بسیاری از عوامل خطر بیماری­های قلبی- عروقی از دوران کودکی و نوجوانی آغاز می­شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر پیشگیری از عوامل خطر بیماری­های قلبی- عروقی در دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر زرین شهر شهرستان لنجان سال 1394 صورت پذیرفت . روش کار:  پژوهش حاضر یک مطالعه تجربی از نوع مداخله­ای بود. دو دبیرستان با تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل طبقه­بندی شدند. 71 نفر از دانش آموزان و مادران­شان و مربی پرورشی یکی از دبیرستان­ها به عنوان گروه مداخله و 80 نفر از دانش­آموزان و مادران­شان و مربی پرورشی دبیرستان دیگر به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. برنامه­ی آموزشی برای دانش آموزان و مادران و مربی پرورشی گروه مداخله بر اساس تئوری شناختی اجتماعی  طراحی و اجرا شدکه علاوه بر تاکید بر بعد فردی دانش اموزان به بعد اجتماعی دانش آموزان ( مادران و مربی پرورشی دانش­آموزان ) نیز تاکید داشته است و به علت این که بیشتر سازه­های این تئوری در حیطه­ ی یادگیری نگرشی قرار داشتند بیشتر از استراتژی­های آموزشی پرسش و پاسخ و بحث گروهی در جریان آموزش استفاده گردید، برگزار شد . شش ماه پس از اتمام آموزش­ها دانش­آموزان گروه مداخله، پرسشنامه­ها را تکمیل کردند. سپس داده­های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSSنسخه 20 در سطح معنی­داری  کمتر از 05/0 مورد بررسی قرار گرفت. از آزمون­های آماری t مستقل، t زوجی، کای اسکوئر و من – ویتنی برای تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد.   یافته ها: نتایج مطالعه، نشان داد که میانگین نمره­ی هیچکدام از سازه­های مدل تئوریِ شناختی- اجتماعی قبل از مداخله بین دو گروه اختلاف معنادار نداشتند.اما بعد از مداخله، میانگین نمره سازه­های دانش و درک موقعیت، انتظار پیامد،  ارزش­های پیامد، خودکارآمدی، خود مدیریتی و خود کنترلی در گروه مداخله و میانگین نمره­ی سازه موانع درک شده در گروه کنترل به طور معناداری بیشتر بود اما میانگین نمره سازه­های محیط و حمایت اجتماعی  بین دو گروه اختلاف معنادار نداشت. نتیجه­ گیری: مداخله­ی آموزشی از سنین پایین در جهت پیشگیری از عوامل خطر بیماری­های قلبی عروقی، با استفاده از تئوری شناختی- اجتماعی می­تواند در کاهش عوامل خطر بیماری­های قلبی- عروقی در دانش آموزان به کار رود.