تأملی بر مکان‌مندی صورت‌بندی اجتماعی در فضای شهری؛ بر مبنای «جامعه‌شناسی فضا»ی گئورگ زیمِل؛ مطالعۀ موردی: خیابان انقلاب (حدفاصل میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر)

Authors

Abstract:

بیان مسئله:متفکران بسیاری در رابطه با مقولة شهر، نظریات گوناگونی ارائه کرده‌اند. از این میان «گئورگ زیمِل» آلمانی، شهر را به عنوان یک ساخت اجتماعی می‌پنداشت تا یک واقعیت ماهیتاً فیزیکی و مادی. زیمل با ارائة پنج بُعد فضایی، شهر را واقعیتی ذهنی می‌داند که در بستری از برهم‌کنش‌های اجتماعی شکل می‌گیرد. خیابان انقلاب تهران علاوه بر اینکه به عنوان یکی از نمادهای گسست تاریخی در شکل رشد شهر تهران به شمار می‌رود، بستر مطالبات سیاسی کشور نیز بوده است و با به‌دوش‌کشیدن خصایصی چون وجوه تجدد و مدرنیته و همچنین با داشتن موقعیت جغرافیایی و نظام دسترسی ویژه در مرکز شهر و قابلیت جذب جمعیت، به مرزهای اجتماعی و انحصار فضایی که زیمل از آن صحبت می‌کند، دامن می‌زند. هدف:مقالة پیش رو سعی دارد با مداقه در صورت‌بندی‌های اجتماعی در خیابان انقلاب تهران، ابعادی از آرای زیمل را در رابطه با مکان‌مندی این صورت‌بندی‌ها در فضای شهری مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق:خیابان انقلاب تهران به واسطة سطح بالای کنشگری و تنوع صورت‌بندی‌های اجتماعی که محصول رویدادهای تاریخی، موقعیت جغرافیایی و ... است، به عنوان نمونة موردی برگزیده شد. نگارندگان با جمع‌آوری اسناد تصویری و متنی به شکل میدانی و کتابخانه‌ای، رصد اسناد مرتبط در فضای مجازی و سپس تحلیل اکتشافی-تطبیقی، سعی در تبیین کنش‌های اجتماعی این خیابان از خلال آرای زیمل را داشته‌اند. نتیجه‌گیری:با توجه به مبانی زیمل در رابطه با مفاهیم کلان اجتماعی چون یکتایی، مرز و ... و روش پیشنهادی او، یعنی کاویدن ظریف‌ترین برهم‌کنش‌های اجتماعی در راستای کشف قوی‌ترین پیوندهای اجتماعی، اسناد گردآوری‌شده همگی گواه شکافی اجتماعی از منظر تفکر سیاسی-مدنی در خیابان انقلاب تهران هستند. کنش و شکاف اجتماعی یافت‌شده، از رهیافت مبانی زیمل نه‌تنها قابل توضیح‌اند بلکه همان ‌طور که او مطمح نظر داشت، همگی مکان‌مند هستند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسـی جایگاه رنگ در فضای شهری امـروز (مطالعه ی موردی: تهران، خیابان انقلاب، حدفاصل میدان انقلاب- چهارراه ولی عصر)

رنگ ها از اجزای جدا نشدنی زندگی شهری است و منظر شهری جامعه امروز به عنوان مولفه ای چند وجهی چنان با آن آمیخته که تفکیک آن به عنوان پدیده ای طیبعی و مصنوع حضوری یکپارچه در مکان ها اعم از شهری و طبیعی دارد؛ بدنه و نمای ساختمان ها، مبلمان شهری، پیاده رو ها، فضای سبز، المان های شهری و حتی عناصر محیطی چون آسمان در تعیین رنگ شهرهای امروز نقشی مهم دارند. مقاله ی حاضر تلاش دارد ضمن تحلیل تعاملات دیداری...

full text

بررسـی جایگاه رنگ در فضای شهری امـروز (مطالعه ی موردی: تهران، خیابان انقلاب، حدفاصل میدان انقلاب- چهارراه ولی عصر)

رنگ ها از اجزای جدا نشدنی زندگی شهری است و منظر شهری جامعه امروز به عنوان مولفه ای چند وجهی چنان با آن آمیخته که تفکیک آن به عنوان پدیده ای طیبعی و مصنوع حضوری یکپارچه در مکان ها اعم از شهری و طبیعی دارد؛ بدنه و نمای ساختمان ها، مبلمان شهری، پیاده رو ها، فضای سبز، المان های شهری و حتی عناصر محیطی چون آسمان در تعیین رنگ شهرهای امروز نقشی مهم دارند. مقاله ی حاضر تلاش دارد ضمن تحلیل تعاملات دیداری...

full text

تبیین معیارهای آفرینش معنا در فضای شهری (نمونه موردی: خیابان انقلاب در محدوده میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر)

پژوهش حاضر بر مبنای بررسی تعیین معیار¬های آفرینش معنا در فضای شهری و فراهم آوردن بستری برای دستیابی به چگونگی آفرینش معانی از مکان در ذهن مراجعین به مکان است. بی تردید معنا در زندگی انسان نقشی اساسی دارد. «معنا مکان» تعریف کننده¬ی رابطه¬ی میان مردم و محیط است. با نگاهی به فضاهای شهری معاصر ایران، آنچه دیده می¬شود، فضاهای بی¬روح و فاقد معنا برای استفاده کنندگان است. این فقدان معنا بیش از آن که ن...

15 صفحه اول

نقش زمان در ادراک فضای شهری خیابان ولیعصر تهران( چهارراه ولیعصر تا میدان ولیعصر)

ادراک فرآیندی هدفمند است که از طریق آن، اطلاعات حسی دریافتی از محرک های محیطی را بازشناسی و سازماندهی می کنیم و به آن ها معنا می بخشیم. چهار بعد گوناگون ادراک شامل بعد شناختی، احساسی، تفسیری و ارزیابی است. ادراک فضای شهری فعالیتی است که زمان و حرکت را در بر می گیرد. زمان، یک نیروی هدایت کننده ی رفتار است و با حرکت رابطه ای تنگاتنگ دارد. زمان در حرکت طبیعت، بر اساس چرخه ای بودن(فصول سال، روز و ش...

طراحی منظر خیابان انقلاب اسلامی تهران(حدفاصل میدان انقلاب اسلامی تا چهارراه ولیعصر(عج))با رویکرد گردشگری

گسترش شهرهای ماشینی، رویکرد مدرنیسم به ساخت آنها و تغییر کردن مفهوم عناصر شهری، موجب شد تا خیابان های شهری از فضاهایی با تعاملات اجتماعی و کانون های مهم شهر تبدیل به مسیرهای عبوری و گذرهایی جهت رفت و آمد مردمان شهر شود. این امر موجب مرگ این عناصر زنده شهری شد، اما پس از احساس فقدان حضور آنها و خاموش بودن این فضاهای شهری باز هم توجه ها به خیابان ها و نقشی که می توانند در شهر ایفا کنند، جلب شد. ا...

15 صفحه اول

نقش احساس وادراک(حس لامسه وشنوایی)در طراحی فضای شهری وجایگاه آن درشکل گیری حس مکان نمونه موردی : خیابان ولیعصر- حدفاصل چهارراه ولیعصر تا تقاطع طالقانی

یکی از مهمترین موضوعاتی که در مورد کیفیت فضای شهری ونیز در زمینه تاثیرات متقابل انسان و محیط نقشی شایان توجه را ایفا می کند موضوع احساس و ادراک فضا و به تبع ان ادراک محیط و ایجاد خاطره ذهنی است.این پایان نامه با هدف شناسایی سیاستهاو راهبردهای عملیاتی و جزئیات اجرایی وتبیین ظوابط اصول وراهنماهای طراحی فضای شهری نگارش شده است. چارچوب نظری برپایه نظریات روانشناسی احساس وادراک نظریات مرتبط با حس مک...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 73

pages  65- 76

publication date 2019-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023