تأثیر گسترش ساختاری جمله بر ماهیت معنا در نثر صوفیانۀ میبدی

author

  • سوسن جبری دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
Abstract:

بخشی از تأثیرگذاری عمیق نثرصوفیانۀ میبدی به خلاقیت­های ساختاری بازمی­گردد. این پژوهش به بررسی جملات مرکب پرداخته تا تأثیر گسترش ساختار را بر ماهیت معنا نشان­­دهد. ضرورت و اهمیت این پژوهش در شناخت بیشتر بُعد انعطاف­پذیری ساختاری زبان فارسی است. حوزۀ پژوهش، بخش تفسیر عرفانی مجلدات دهگانۀ کشف­الاسرار و عده­الابرار است که به روش سیستماتیک نمونه­برداری شده­اند تا به این پرسش پاسخ­ دهندکه؛ گسترش ساختاری جملات مرکب چه تأثیری بر ماهیت معنایی­شان­ دارد؟ یافته­ها نشان­­می­دهند؛ در نثر صوفیانۀ میبدی، با چندگونه پیوند ساختاری و شکل­گیری معنا روبرو هستیم. نخست؛ پیوند خطی اجزای ساختار و معنا در جملات مستقل همپایه. دوم؛ پیوند تودرتوی میان ساختار و معانی جملات ناهمپایه. سوم؛ پیوند تلفیقی(خطی و تودرتوی) میان اجزای ساختار و معنا در جملات خوشه­ای (مرکبِ­کامل) با بیشترین نمونه. چنانکه شواهد نشان­ می­دهند؛ در آغاز یک ساختار نحوی مرکب، جملۀ سادۀ مستقلی آمده و در زنجیرۀ جملات پس از آن، در هر جمله، بخشی از معانی جمله یا جملات پیشین به شیوه­های مختلف گنجانده­شده­است. ازاین­روی؛ هر جمله درعین برخورداری از استقلال با سهیم­شدن در جزیی از معنای جملات پیش از خود از افزایش معنا نیز برخوردار گردیده­است. علاوه بر افزایش معنا، روند هم­افزایی معانی در زنجیرۀ جملات و پیوندهای تودرتوی معنا و ساختار به معنای نهایی جملۀ مرکبِ­کامل عمق بخشیده­است. بدین­گونه؛ میبدی توانسته با بیان ِروشنِ معانیِ پیچیده، تأثیری ماندگار براندیشۀ خواننده­اش بگذارد. از زیبایی­آفرینی که بگذریم، تعلیق معنا، ­افزایش معنا، هم­افزایی معنا و عمق­ بخشیدن به ­معنا را از جمله تأثیرات پنهان گسترش­ ساختاری بر ماهیت معنا دانست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بلاغت نثر صوفیانۀ خطابی در تمهیدات­ عین­القضات*

بلاغت نثر صوفیانۀ خطابی در تمهیدات­ عین­القضات*   مریم عرب[1] کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دکتر فاطمه مدرّسی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه چکیده تمهیدات به مانند دیگر آثار عین­القضات متأثّر از مشرب و مشی عرفانی اوست و در عین تعلیمی بودن تجربیّات عارفانۀ او را بیان می­دارد. از اینرو عین القضات در آن زبانی با اصطلاحات خاص پدید می­آورد که به یاری آن بتواند مقاصد و اندیشه­های عار...

full text

معنا و ماهیت تعزیر

تعزیرات به آن دسته از کیفرها و مجازات های اسلامی اطلاق می شود که تعیین مقدار و کیفیت آن از سوی شارع مقدس به عهده حاکم شرع نهاده شده، تا بر اساس شرایط زمانی و مکانی، و با در نظر گرفتن خصوصیات جسمی و روحی مجرم، او را مجازات نماید. البته درباره مصداق تعزیر، برخی از فقها آن را منحصر در ضرب با تازیانه دانسته اند، و برای این نظر به دلایلی استناد کرده اند که از جمله به انصراف کلمات فقها به سوی ضرب، اط...

15 صفحه اول

تأثیر پذیری شعر و نثر خاقانی از ادب عربی در دو سطح صورت و معنا

دورة تکوین زبان و ادب فارسی(4-6 ه.ق)، بی¬گمان نقطه¬ی عطفی در پیشینة پیوند شعر فارسی و عربی به شمار می آید، چراکه از یک سو، با مدّ نظر قرار دادن مقتضیّات و بستر سیاسی- دینی، زبان عربی در ایران، زبانی علمی-ادبی می گردد؛ و از سوی دیگر وجود شعر مدحی و درباری موجب استحکام این پیوند می¬شود. خاقانی شروانی (م595 ه.ق)، از شاعرانی است که در این دوره و در تاریخ شعر فارسی یکی از برجسته ترین، عربی گرایان فارس...

full text

ماهیت معنا در بازخوانی سه رویکرد متفاوت تفسیری

این پژوهش به بررسی "ماهیت معنا" که شالوده هرمنوتیک متن بر آن استوار است نظر دارد، اما نظر نویسنده در این مقاله معطوف به بازیابی دیدگاه سه جریان دامنه‌دار تفسیری ـ تأویلی در میان مسلمانان است. از همین رو، تعقیب این هدف خطیر از طریق بازخوانی هر یک از این سه رویکرد، یعنی عقل‌گرایی اجتهادی، متن‌گروی ظاهری، درون‌گروی باطنی و کشف دیدگاه‌های آنان در ماهیت معنای قرآن و مرکز جستجوی آن، صورت پذیرفته است....

full text

معنا و ماهیت تعزیر در اسلام

مجازات های اسلامی به دو دسته حدود و تعزیرات تقسیم می شوند، که حدود دارای مقدار مشخص بوده و انواع آن نیز محدود است، اما تعزیرات دارای مصادیق متعددی بوده و مقدار آن نیز منوط به نظر حاکم شرع می باشد. برای مصداق تعزیر اگرچه در کتب فقهی، تنها به ضرب تازیانه اشاره شده، اما حق آن است که اطلاق روایت و ادله شرعی باب تعزیرات، هیچ الزامی را در خصوص انحصار تعزیر در ضرب با تازیانه ایجاد نمی کند. برخی از روا...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 42

pages  73- 96

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023