تأثیر «نظریه آشوب» در تقویت سویه‌های پسامدرن داستان «همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها»

Authors

  • محمد علی محمودی دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. ایران.
  • محمدریاض رئیسی دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
Abstract:

داستان «همنوایی شبانه ارکستر چوب­ها»  اثر رضا قاسمی یکی از شاخص­ترین داستان­های پسامدرن ادبیات فارسی است. این داستان زندگی گروهی از مهاجران و تبعیدی­های ایرانی ساکن فرانسه را روایت می­کند که هنوز هم گرفتار مشکلات ناشی از فرهنگ و اعتقادات اولیه خود هستند. نظریه آشوب که یکی از نظریه­های شناخته‌شده و پرکاربرد در علوم فیزیک و هواشناسی است در این داستان تجلی پیدا کرده است. ازآنجا که این داستان پسامدرن، حالت فراداستان دارد، نویسنده/راوی به‌طور آگاهانه به نظریه آشوب و به‌خصوص ویژگی بال پروانه‌ای آن اشاره می‌کند. این پژوهش، پس از معرفی و بیان شاخص­ترین ویژگی­های نظریه آشوب، برمبنای این نظریه به خوانش داستان «همنوایی شبانه ارکستر چوب­ها» می­پردازد و با روش توصیفی -  تحلیلی به بررسی تأثیر نظریه آشوب در تقویت سویه­های پسامدرن این داستان و زندگی و سرنوشت شخصیت­ها می­پردازد و در پی آن است که نشان دهد چگونه تجلی یک نظریه علمی در داستان، به تقویت سویه­های پسامدرن آن می­انجامد. نظریه آشوب در علوم مختلف کاربرد دارد و از رویدادهای غیرخطی و فرآیندهای مبتنی بر عدم قطعیت سخن می‌گوید. تجلی نظریه آشوب در این داستان آن را از سایر داستان­ها متمایز کرده است. بر اساس این نظریه، پدیده‌ها و رویدادهای پیچیده و آشفته، حاصل علل متعدد هستند و به طور مداوم بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. این نوع پدیده­ها به شرایط اولیه خود بسیار حساس واجزای مختلف آن­ها مبتنی بر اثر بال پروانه‌ای، خود­همانندی، سازمان‌دهی پویا و جاذب‌های غریب است که در مجموع گونه‌ای از نظم در بی‌نظمی یا وضعیتی شبه­آشفته را به نمایش می‌گذارند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نظریه آشوب با گزاره‌های آشفته­ساز و آشنایی­زدا، سویه‌های پسامدرن داستان را برجسته‌تر کرده و در عین هماهنگی ساخت و محتوا، آشفتگی شخصیت‌ها را توجیه می‌کند. نظریه آشوب زندگی و سرنوشت درهم‌تنیده و پیچیده‌ی شخصیت‌ها را به شیوه‌ای پسامدرن تشریح می­کند و تأثیر متغیرهای کوچک را در حوادث بزرگ و سرنوشت شخصیت­ها نشان می­دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیاره?ای خارج از مدار: نگاهی به پسامدرنیسم در رمان همنوایی شبانه ارکستر چوب?ها

پژوهش حاضر با بررسی همنوایی شبانه? ارکستر چوب?ها از دیدگاه پسامدرنیستی، به طرح این موضوع می?پردازد که این رمان در عین برخورداری از ویژگی?های ادبیات داستانی پسامدرنیستی، در پیچ و تاب?های روایی خود جهانی را به تصویر می?کشد که بسیاری از ارکان آن زاییدة خرافات، باورها و تضادهایی است که مختص یک ذهن ایرانی است. این مقاله با استفاده از نظرات منتقدان برجستة مبحث پسامدرنیسم و با بهره?گیری از مفاهیمی چو...

full text

پست مدرنیسم در آثار متاخر با تکیه بر داستانهای همنوایی شبانه ارکستر چوبها، دوباره از همان خیابانها و دیوان سومنات.

چکیده در این پایان نامه سعی بر آن است که ویژگی های صوری و محتواییِ ادبیات داستانی پسامدرنیستیِ موجود در سه اثرِ «دوباره از همان خیابان ها» از بیژن نجدی، «همنوایی شبانه ارکستر چوبها» اثر رضا قاسمی و «پلکانِ» ابوتراب خسروی مورد بررسی قرار گیرد. برای دست یابی به این مهم از نظریه های منتقدان برجسته ی مبحث پسامدرنیسم استفاده و بر مولفه هایی اساسی نظیرِ برجسته شدن محتوای وجودشناسانه، فروپاشی روایت های کل...

15 صفحه اول

تحلیل رمان همنوایی شبانه ی ارکستر چوب ها

همنوایی شبانه ی ارکستر چوب ها رمانی پیچیده و تأویل پذیر است و رضا قاسمی در این رمان دارای سبک شخصی است. در پژوهش حاضر عناصر داستانی رمان مورد تحلیل قرار گرفته است تا نوآوری های نویسنده در این حیطه نمایان شود. برای این منظور، ابتدا به تعریف عناصری چون موضوع، مضمون, ساختار، طرح، شخصیت، روایت، زاویه دید، گفتگو، حادثه، صحنه، لحن، فضا، پیام و سبک پرداخته ایم و در بخش بعدی، هریک از عناصر داستانی مورد...

15 صفحه اول

دو مضمون آب و آتش در همنوایی شبانة ارکستر چوب‌ها

نقد مضمونی، رویکردی نو در نقد ادبی است که در دهة پنجاه میلادیشکل گرفت و سرآغاز نقد نو محسوب می‌شود. بانی این نوع نقد را گاستون باشلار و نقددنیای خیالش می‌دانند. گاستونباشلار به بررسی تصاویر ناخودآگاهی کهدر متن با تخیل بر روی ماده شکل گرفته‌اند، می‌پردازد. به نظر باشلار این عناصر چهارگانه‌اندکه به خیالپردازی‌های آدمی پر و بال می‌دهند. در مقالة حاضر، با رویکرد باشلار بهبررسی مضمون آب و آتش در رما...

full text

سیاره?ای خارج از مدار: نگاهی به پسامدرنیسم در رمان همنوایی شبانه ارکستر چوب?ها

پژوهش حاضر با بررسی همنوایی شبانه? ارکستر چوب?ها از دیدگاه پسامدرنیستی، به طرح این موضوع می?پردازد که این رمان در عین برخورداری از ویژگی?های ادبیات داستانی پسامدرنیستی، در پیچ و تاب?های روایی خود جهانی را به تصویر می?کشد که بسیاری از ارکان آن زاییدة خرافات، باورها و تضادهایی است که مختص یک ذهن ایرانی است. این مقاله با استفاده از نظرات منتقدان برجستة مبحث پسامدرنیسم و با بهره?گیری از مفاهیمی چون...

full text

انسان و دنیای آشنایی زدایی شده در رمان: خوانشی پست مدرن از رمان های سلاخ خانه شماره پنج از کورت ونگات و همنوایی شبانه ارکستر چوبها از رضا قاسمی

چکیده انسان و دنیای آشنایی زدایی شده در رمان: خوانشی پست مدرن از رمان های سلاخ خانه شماره پنج از کورت ونگات و همنوایی شبانه ارکستر چوبها از رضا قاسمی سعیده نعمتی مفهوم «آشنایی زدایی» از زمانیکه توسط فرمالیست روسی ویکتور شلوفسکی مطرح شد و به وسیله ی برتولت برشت و گای ارنست دبورد تکامل یافت، بسیاری از متفکران را درگیر خود ساخته است. آشنایی زدایی در سیاق ابهام زدایانه ی خود مبدل به روح جدایی...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 3

pages  69- 88

publication date 2020-11-05

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023