تأثیر قرق 33 ساله بر تنوع، غنا و یکنواختی مراتع نیمه‌استپی شهرستان سمیرم اصفهان (مطالعه موردی: منطقه حنا)

اندازه­گیری تنوع گونه­ای برای حفاظت، ارزیابی و پایش پوشش گیاهی در اکوسیستم­های مرتعی ضروری است. در این مطالعه، اثر قرق 33 ساله و چرای مدیریت شده بر تنوع گونه­ای در منطقه حنا واقع در شهرستان سمیرم اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. شش ترانسکت به طول 100 متر در هر منطقه مستقر گردید. در راستای هر ترانسکت، 10 پلات 2 مترمربعی مستقر و میزان تاج پوشش، تراکم و فهرست گونه­های گیاهی موجود ثبت شد. با استفاده از نرم­افزار Past شاخص­های تنوع، غنا و یکنواختی و نیز روش­های پارامتریک (منحنی وفور رتبه­ای) در دو منطقه محاسبه گردید. شاخص­های پوشش گیاهی در دو منطقه با استفاده از آزمون تی مستقل مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان تنوع، غنا و یکنواختی در منطقه چرای ­مدیریت شده بیشتر از منطقه قرق بود ولی بین شاخص­های یکنواختی و تنوع گونه­ای به جز شاخص تنوع هیل N1 تفاوت آماری معنی‌داری مشاهده نشد. بین شاخص­های غنای گونه­ای، در سطح اطمینان 5 درصد اختلاف معنی‌داری بین دو منطقه وجود دارد. همچنین منطقه قرق از هیچ یک از مدل­های وفور­-­رتبه­ای (لوگ نرمال، عصای شکسته، سری لگاریتمی و سری هندسی) تبعیت نمی­کند که نشان‌دهنده­ جامعه ناپایدار و شکننده می­باشد، در حالی­که منطقه چرای مدیریت شده از مدل­های عصای شکسته و لوگ نرمال که نشان‌دهنده جوامع پایدار و با ثبات است، تبعیت می­کند. ارتباط گونه­ها با عامل مدیریت و شاخص­های معنی­دار شده تنوع، به­وسیله روش رج­بندی تطبیقی متعارفی CCA)) بررسی گردید. نتایج رج‌بندی نشان داد که دو منطقه از نظر عامل مدیریت، پوشش گیاهی و تنوع گونه­ای به خوبی از یکدیگر قابل تفکیک می­باشند و شاخص­های غنای منهینگ، مارگالف و تنوع هیل N1، حاکی از افزایش غنا و تنوع گونه­ای در منطقه چرای مدیریت‌شده بود. به‌طورکلی این مطالعه نشان داد که چرای مدیریت شده و استفاده از سیستم­های چرایی در مراتع نیمه­استپی، بهتر از قرق بلندمدت در افزایش تنوع گونه­ای و سلامت اکوسیستم می­تواند تأثیر بگذارد.