تأثیر شروط حسابرسی بر قیمت سهام و بر تحلیل صورت های مالی سالانه توسط کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران

در این مقاله، تأثیراظهار نظر کارشناسان مستقل (حسابرسان) که به صورت شروط حسابرسی بر صورت های مالی سالانه شرکت ها عنوان شده است، روی قیمت سهام وهمچنین نحوه این تأثیر گذاری از طریق تحلیل اطلاعات توسط تحلیل گران مالی و یا کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران ارزیابی گردیده است. اهمیت این تحقیق در معرفی تحقیقات انجام شده در پیشرفته ترین بورس های جهان از یک سو و تلاش برای بررسی و نتیجه گیری از فعالیت های دو حرفه عمده حسابداری و حسابرسی در ایران در تهیه صورت های مالی و اعتباردهی به آنان می باشد که انعکاس آن روی رفتار گروهی سهامداران و رفتارکارگزاران بررسی شده است. مبانی نظری تهیه صورت های مالی و حسابرسی آنها به روش قیاسی بررسی شده و تأثیر منطقی اطلاعات مالی بر رفتار سرمایه گذاران مورد تحلیل قرار گرفته است. در ضمن، مکانیسم انجام این تأثیر و انتظاراتی که از تحلیل گران مالی وجود دارد، به تئوری بازار کارآمد ربط داده شده است. بنابراین فرضیات تحقیق، رابطه بین شروط حسابرسی و قیمت سهام و رابطه بین شروط حسابرسی و تحلیل های کارگزاران را به طور قیاسی تبیین نموده است. جهت آزمون این فرضیات، کلیه گزارش های مالی سالانه شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران که سال مالی آنها در سال 1374 پایان می یافت، مطالعه و شروط قابل تبدیل بر حسب پول توسط حسابرسان با توجه به اندازه و بزرگی ارزش ریالی آنها مبنای انتخاب شرکت ها قرار گرفت که در این مرحله، 37 شرکت دارای حداقل یکی از ضوابط انتخاب بوده اند. به منظور آزمون تأثیر شروط حسابرسی بر قیمت سهام، ده شرکت که دارای بزرگ ترین شروط کمی بودند، از فهرست پیشگفته انتخاب و با توجه به نوع صنعت (مطابق دسته بندی شرکت ها در بورس) و اندازه شرکت (با انتخاب عامل دارایی ها) با شرکت های مشابه که دارای کمترین رقم مشروط کمی بودند- و ضمناًفعالیت کافی روی سهام آنها انجام می گردید- مقایسه شد و میزان تأثیر هر یک از شروط حسابرسی به طور جداگانه روی تغییر قیمت سهام اندازه گیری شد. آمارهای به دست آمده از دو گروه شرکت های پیشگفته برای بررسی وجود تأثیر شروط حسابرسی با یکدیگر مقایسه گردید. در ضمن، با استفاده از پرسشنامه که با بررسی مدارک و مراجعه حضوری توأم بود، از کلیه کارگزاران (43 شخص و شرکت) خواسته شد که تحلیل های خود را روی اقلام صورت های مالی کلیه شرکت های پیشگفته طبق مدارک کارگزاران ارائه نمایند. آزمون استقرایی فرضیه رابطه بین شروط حسابرسی و قیمت سهام، وجود این رابطه را تأیید نمود. اما نتیجه بررسی جواب های کارگزاران نشان داد که آنان شروط حسلبرسی را در تحلیل های خود ملحوظ نمی دارند و قاعدتاً تأثیر شروط حسابرسی بر قیمت سهام باید با رفتار سرمایه گذاران بزرگ ارتباط داشته باشد.