تأثیر شرایط اقلیمی و سیاست‎گذاری‎های اقتصادی بر انحطاط اقتصادی شهر بغداد در عصر خلافت عباسی

author

Abstract:

عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی، مذهبی و... در روند انحطاط اقتصادی بغداد در عصر دوم خلافت عباسی تأثیر داشته‎است. این پژوهش، دو متغیّر شرایط اقلیمی و سیاست‎گذاری‎های اقتصادی را به دلیل تأثیر مستقیم بر انحطاط اقتصادی بغداد بررسی کرده و با رویکردی تاریخی و با استفاده از داده‎های برگرفته از منابع تاریخی و جغرافیایی و با روش تحلیلی ـ تبیینی، در صدد پاسخ‎گویی به این پرسش‌ است که شرایط اقلیمی و همچنین سیاست‎گذاری‎های اقتصادی بر انحطاط اقتصادی بغداد چه تأثیری داشت؟. نتایج بررسی حاکی از آن است که شرایط اقلیمی بغداد، که در دوران ثبات سیاسی خلافت عباسی و تحت نظارت دقیق حاکمیت، از عوامل اصلی رونق اقتصادی دارالخلافه بود، در دوره‎های پرآشوب حضور امیرالامرایان، دیلمیان و سلجوقیان در بغداد، عامل نابسامانی کشاورزی و تجارت شد. شاخصه‎های اقلیمی چون طغیان و نقصان رودها، تغییرات آب‎وهوایی و... آسیب‎های جدی به زمین‎های کشاورزی زده یا موجب خشکسالی، قحطی، کمبود محصولات زراعی، گرانی نرخ اجناس و زمینه‎ساز انحطاط اقتصادی بغداد شد. از سوی دیگر، سیاست‌گذاری‎های ناکارآمد اقتصادی در زمینۀ اخذ خراج و مالیات، مصادرۀ اموال، نبودِ نظارت بر بازار، بی‌توجهی به خطوط ارتباطی بغداد، که گذرگاه‎های اصلی واردات و صادرات بودند، موجب اختلال در امر تجارت و رکود اقتصادی بغداد شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر عوامل اقتصادی بر تحولات سیاسی خلافت عباسی (232-334)

خلافت عباسیان درمیانه ی سالهای 232 تا 334 هـجری.قمری که به دوره دوم حکومت عباسیان و نفوذ ترکان شهرت دارد، ما را با شورشهای مداوم سپاهیان و گاه مردم علیه خلفاء که ناشی از اعمال خلفاء و درباریان و زنان در استفاده ی بی رویه از اموال و نادیده انگاشتن آنان بود، روبرو می سازد. حوادث مختلف و وقایع پیش آمده در داخل دربار فرصتی برای اشخاصی که قصد براندازی حکومت عباسیان و شکل گیری حکومت مستقل را داشتند ا...

15 صفحه اول

جایگاه آل‌بریدی در مناسبات سیاسی آل‌بویه و خلافت عباسی پیش از فتح بغداد (328 - 334 ق)

ظهور آل‌بویه در پهنۀ سیاست ایران تأثیرات فراوان و درازمدتی در تحولات سیاسی ـ فکری جهان اسلام داشت هرچند آنان، در تثبیت اقتدار خود، از طرف خلافت عباسی و آل‌زیار با تهدیدهای فراوانی مواجه بودند. از راهبردهای آل‌بویه برای مقابله با این تهدیدها اتحاد با خاندان‌های قدرتمند منطقه‌ای بود. بریدیان از خاندان‌های قدرتمند ایرانی‌نژاد و شیعه‌مذهبی بودند که اهواز، بصره، و واسط را تحت سیطرة خود داشتند. آنان ...

full text

بررسی مراکز خلافت عصر اموی و عباسی دمشق و بغداد در عرصه علمی فرهنگی.

تمدن و فرهنگ اسلامی از آغاز تاسیس خلافت بنی امیه و پس از آن خلافت عباسیان تا سقوط شهر با عظمت بغداد بدست مغولان ، از نظر ترقی و توسعه علوم و فنون و فلسفه سرآمد دنیای متمدن و جهان فرهنگی آن زمان محسوب می شود. تولد و بالندگی دو شهر دمشق و بغداد از پدیده های شگرف تاریخ جهان به شمار می آید. این دو شهر پس از اینکه یکی بعد از دیگری به پایتختی انتخاب شدند راه ترقی و پیشرفت را در پیش گرفته و با داشتن م...

نقش اقتصادی و مواصلاتیِ دهانة اروندروددر روابط حکومتهای محلیِ منطقه با خلافت عباسی

چکیده دهانه اروندرود آبراه سوق الجیشیِ مهمی بود که خلیج‌فارس را به بین النهرین متصل می‌کرد. گذشته از حکومت‌های محلی باستانی خاراکس و خاراسن، در دورۀ اسلامی نیز حکومت‌های محلی و نهضت‌هایی از قبیل زنگیان، قرامطه و بریدیان در این منطقه به قدرت رسیدند. با آنکه به نظر نمی‌رسد که از نظر تعداد لشکریان قدرت نظامیِ چندانی داشته­اند، اما توانستند تأثیرات عمیقی بر اوضاعِ خلافت عباسی بنهند. این مقاله درپی آن ...

full text

عوامل رونق و شکوفایی موسیقی در عصر عباسی از آغاز تا تسلط آل بویه بر بغداد

چکیده: تمدن اسلامی در عصر عباسی، بستری مناسب را برای پیشرفت و تکامل علم و ادب و هنر فراهم آورد. چنانکه وقتی مسلمانان از مسئله فتوحات و جنگ و درگیری رهایی یافتند و ثروت و قدرت دولت رو به فزونی نهاد، گرایش به انواع هنر های زیبا در بین خلفا، بزرگان و طبقات مختلف جامعه بغداد افزایش یافت.در این میان هنر موسیقی، به عنوان ابزاری مهم برای جلوه‌گر ساختن شکوه و اقتدار خلفای بغداد، جایگاه ویژه‌ای داشت. ای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 2

pages  69- 87

publication date 2015-03-16

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023