تأثیر شدت فرسایش بادی و بیابان‌زایی در تخریب زیستگاه منطقۀ همدان

Authors

  • علیرضا ایلدرمی دانشیار زئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
  • محمد قربانی کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده انرژی و محیط زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
  • مینا مرادی کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
Abstract:

بررسی فرسایش بادی در مناطق بیابانی و کاهش ارزش زیستگاه‌های واقع در آنها، موضوعی است کهکمتر بررسی شده است؛ ازاین‌رو،توجه به اهمیت گونه‌های جانوری و تشریح رابطۀ علمی بین میزان فرسایش بادی و وضعیت زیستگاه‌های مناطق بیابانی از اهداف اصلی پژوهش حاضر هستند. به این منظور، ابتدا منطقۀ بیابانی قهاوند در شرقی‌ترین بخش استان همدان انتخاب و با بررسی عوامل نه‌گانۀ مؤثر بر فرسایش بادی شامل سنگ‌شناسی، شکل اراضی و میزان پستی و بلندی، سرعت و وضعیت باد، بافت خاک و پوشش غیرزندۀ سطح خاک، نوع و پراکنش نهشته‌‌های بادی و مدیریت اراضی بر اساس الگوی IRIFR.E.A، هفت واحد کاری شامل دشت ریگی دانه متوسط (مخروط‌افکنه)، تپه‌‌های تثبیت‌شده، دشت رسی، پهنه‌های نمکی دانه‌ریز یا پف‌کرده، تپه‌های فعال، اراضی تغییر کاربری یافته و روستایی تعیین و نقشۀ واحدهای کاری ژئومورفولوژی تهیه شد. برای ارزیابی شدت فرسایش بادی در هر یک از واحدهای کاری، عوامل نه‌گانۀ مؤثر در فرسایش بادی امتیازدهی شدند و نقشۀ هم‌فرسای منطقه تهیه شد. گونه‌های جانوری منطقه بر اساس مشاهده‌های میدانی و بررسی گزارش‌های موجود مشخص شدند و ارزش تقریبی هر یک از زیستگاه‌های منطقه بر اساس سه عامل متغیر غذا، آب و امنیت (تأثیرهای انسانی) و با استفاده از پرسش‌نامه و نظرهای کارشناسان شناسایی و با روش دلفی ارزش‌گذاری شد. سپس بررسی‌ها با تعیین همبستگی ارزش هر یک از زیستگاه‌های جانوری با میزان متوسط فرسایش بادی در آن زیستگاه انجام شدند. نتایج نشان دادند بیشترین امتیاز به تغییر کاربری اراضی و پهنه‌های نمکی دانه‌ریز یا پف و کمترین امتیاز به اراضی روستایی مربوط است. همچنین مشخص شد 04/7 درصد منطقه در کلاس فرسایشی کم، 59/23 درصد در کلاس فرسایش متوسط و 35/69 درصد در کلاس فرسایشی شدید و بسیار شدید قرار دارد. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند همبستگی خطی معکوس  و همبستگی لگاریتمی (ln) معکوس  بین میزان فرسایش بادی (wes) و ارزش زیستگاه (WH) وجود دارد؛ به این معنا که عوامل مؤثر در افزایش میزان فرسایش بادی بر کیفیت زیستگاه دارای تاثیر همبستگی معنادار و معکوس هستند و متناسب با اندازۀ خود از ارزش زیستگاه می‌کاهند؛ به‌طوری‌که با افزایش میزان فرسایش بادی در منطقه، منابع آب، غذا، پوشش گیاهی و امنیت از بین می‌روند یا محدود و موجب مهاجرت و کاهش تنوع گونه و تخریب زیستگاه می‌شوند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی شدت فرسایش بادی در منطقۀ علاء سمنان با استفاده از مدل IRIFR.E.A

The main parts of Iran have been countered in arid and hyper arid area that in result of especial environmental condition as low precipitation and vegetation density can be caused wind erosion, whereas wind erosion usually has a tiny destruction quantity than water erosion due to wide its activity. Because of not matching presented models by other countries with climate and edaphic condition of...

full text

بررسی تاثیر شدت فرسایش آبی و بادی بر بیابانزایی دشت ابراهیم آباد مهریز

چکیده خاک یکی از مهمترین منابع هر کشور است، فرسایش خاک پدیده ای تدریجی، لکن مداوم است که موجب خسارات محسوس ونا محسوس زیادی میشودف همچنین میتواند عاملی موثر در بروز و تشدید بیابانزایی محسوب شود. در این تحقیق ابتدا وضعیت فرسایش آبی و بادی حوزه دشت ابراهیم آباد- مهریز مورد بررسی قرار گرفت. فرسایش آبی با مدل psiacو فرسایش بادی با مدل irifrمورد ارزیابی و نقشه مربوط به هر روش نیز، تهیه شد. جهت دسترس...

15 صفحه اول

ارزیابی شدت فرسایش بادی با بهره‌گیری از مدل IRIFR.E.A (بررسی موردی: دشت قهاوند همدان)

بیابان­زایی در اثر شدت فرسایش بادی به معنی کاهش توان اکولوژیکی و بیولوژی زمین است که به­صورت طبیعی یا مصنوعی با فعالیت انسان رخ می­دهد. تاکنون روش­های متنوع و زیادی جهت برآورد میزان فرسایش بادی در سراسر دنیا توسط کارشناسان مختلف ارائه شده است. به­دلیل منطبق نبودن مدل­های ارائه شده توسط کارشناسان سایر کشورها با شرایط اقلیمی ایران، در سال 1375 مدل تجربی IRIFR.E.A تدوین و ارائه گردید. لذا دشت قهاو...

full text

بررسی چگونگی تأثیر بوته‌های گیاهی بر میزان فرسایش و رسوب بادی در مناطق خشک (مطالعۀ موردی: منطقۀ صبریِ شهرستان سبزوار)

The effects of vegetation on wind erosion, especially in arid areas, are known, but few studies have assessed the quantitative impact of plant species. The aim of this study was to investigate the effects of plant species on wind erosion and deposits. Three experimental sites were selected in Sebri, Iran. Two sites contained two plant species, Launaea spinosa and Lactuca serriola of different s...

full text

برآورد فرسایش بادی در زیستگاه های بیابانی خراسان ( مطالعه موردی : منطقه سرخس )

رابطه بین فرسایش بادی (که از شاخصه های مناطق بیابانی است) با ارزش زیستگاه های جانوری واقع در این مناطق، کمتر مورد توجه قرار گرفته و تاکنون به شکلی علمی بررسی نشده است.اهمیت گونه های جانوری منحصر به فرد و ارزشمند مناطق بیابانی و تشریح رابطه علمی بین میزان فرسایش بادی با وضعیت زیستگاه های مناطق بیابانی در استان خراسان، دلایل اصلی انجام این تحقیق بوده است.منطقه مورد مطالعه در محدوده شهرستان سرخس و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 29  issue 1

pages  21- 42

publication date 2018-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023