تأثیر سطوح ورمی‌کمپوست بر قابلیت تحرک سرب و کادمیم در ستون‌های خاک

ماده آلی خاک می­تواند بر میزان تحرک عناصر سنگین و  آلودگی آب­های زیرزمینی مؤثر باشد. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی­کمپوست بر میزان تحرک سرب و کادمیم در ستون­های خاک 3 تیمار؛ شاهد (1V)، 2% (2V) و 4% (3V) وزنی ورمی‌کمپوست با نمونه­های خاک مخلوط شدند. لوله­های پلی­اتیلنی از خاک لوم رسی پر شده و آبیاری تیمارها در هشت دوره­ی 10 روزه با پساب غنی شده از کادمیم و سرب (به ترتیب با غلظت­های 20 و 40 میلی­گرم بر کیلوگرم) صورت گرفت. در پایان هر دوره، نمونه­های زه­آب، جمع‌آوری شدند و pH، هدایت الکتریکی، کربن آلی قابل اکسایش و غلظت های سرب و کادمیم در آن اندازه­گیری گردید. در انتهای دوره هشتم، نمونه­های خاک مربوط به دو عمق 20-0 و 60-40 سانتی­متری برداشت و تجزیه شدند. نتایج نشان داد که غلظت بیشینه سرب و کادمیم، کربن آلی قابل اکسایش و هدایت الکتریکی در زه­آب در دوره­های اول، در تیمار 3V بود که با گذشت دوره­های آبیاری از مقدار آن کاسته شد. عکس این روند در مورد pH مشاهده شد. بیشترین غلظت سرب و کادمیم تجمع یافته در عمق 20-0 سانتی‌متری ستون خاک مشاهده شد که این امر ناشی از تحرک پایین این عناصر در ستون­های خاک بوده است. در تیمار شاهد، کادمیم و سرب بیشتری در لایه­های سطحی و زیرین، جذب ذرات خاک شده بود که نشان­دهنده تأثیر مثبت ورمی­کمپوست در افزایش تحرک فلزات سرب و کادمیم و خروج بیشتر آن­ها از ستون خاک بوده است. نسبت بالاتر غلظت سرب در لایه سطحی به عمقی در مقایسه با کادمیم بیانگر تحرک کمتر این عنصر در خاک است. بنابراین وجود مقدار مواد آلی بالا در خاک موجب تحرک بیشتر فلزات سنگین، به وی‍ژه کادمیم، به لایه­های تحتانی خواهد شد.