تأثیر تنش رطوبتی انتهای فصل و محلول‌پاشی هیومیک‌ اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی، تولید و اسانس سه بوم‌گونه رازیانه (.Foeniculum vulgare L)

رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، یکی از مهم‌ترین گیاهان خانواده چتریان است که اسانس آن در صنایع مختلف آرایشی و بهداشتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. با هدف ارزیابی محلول‌پاشی هیومیک اسید و تنش رطوبتی در مراحل رشد زایشی سه بوم‌گونه‌ی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. سطوح مختلف تنش رطوبتی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله‌ی گلدهی، قطع آبیاری از مرحله پر شدن دانه) و محلول‌پاشی هیومیک اسید (عدم محلول‌پاشی و محلول‌پاشی 400 میلی‌گرم در لیتر) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و بوم‌گونه (اصفهان، همدان و بوشهر) در کرت‌های فرعی بررسی شدند. صفات موردمطالعه شامل تعداد گره، قطر ساقه، طول میانگره دوم، تعداد چتر در ساقه‌ی اصلی و فرعی، عملکرد دانه، درصد اسانس، عملکرد و راندمان آبیاری تولید اسانس بود. نتایج نشان داد که تنش رطوبتی اثر کاهشی بر صفات موردمطالعه داشت. محلول‌پاشی هیومیک اسید طول میانگره و تعداد چتر در شاخه فرعی را افزایش داد. همچنین بیشترین عملکرد دانه مربوط به بوم‌گونه‌ی بوشهر با 1720.12 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین تعداد چتر در ساقه‌ی اصلی و شاخه‌های فرعی هر دو از بوم‌گونه‌ی بوشهر حاصل شد ضمن اینکه بیشترین چتر در شاخه‌های فرعی در آبیاری کامل (61.58 عدد) به دست آمد. بیشترین میزان درصد اسانس نیز در آبیاری کامل و در بوم‌گونه‌ی اصفهان (3.8 درصد) حاصل شد. بالاترین عملکرد و راندمان اسانس در بوم‌گونه‌ی بوشهر و در شرایط آبیاری کامل و محلول‌پاشی هیومیک اسید حاصل شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری کامل، بوم‌گونه‌ی بوشهر به جهت دارا بودن عملکرد بالاتر، درصد و عملکرد اسانس بالا به همراه محلول‌پاشی هیومیک اسید بهترین بوم‌گونه‌ بود. همچنین در شرایط تنش رطوبتی در هر دو مرحله‌ی گلدهی و پر شدن دانه بوم‌گونه‌ی بوشهر و اصفهان هر دو با محلول‌پاشی هیومیک اسید راندمان آبیاری تولید اسانس بالاتری داشتند.