تأثیر بهره‏ وری علمی بر رشد صادرات مبتنی بر فناوری برتر

صادرات از عوامل تعیین‌کننده‌ توسعه تجارت و رشد پایدار اقتصادی است که در اقتصاد مدرن به‏شدت متأثر از فناوری برتر و شاخص پیچیدگی اقتصادی است. از آنجاییکه بهره‌وری علمی شرایط لازم برای کسب فناوری برتر را فراهم می‏آورد بنابراین جهت توسعه‌بخشی صادرات و متناسب با ویژگی تک‌محصولی بودن صادرات از منابع تجدیدنشدنی کشورهای درحال‌توسعه، چالش قابل‌طرح این است که تا چه اندازه رشد بهره‏وری علمی توانسته است بر مقوله صادرات با فناوری برتر کشورهای درحال‌توسعه مؤثر واقع شود؟ برای این منظور هدف از پژوهش، بررسی تأثیر شاخص بهره‌وری علمی بر صادرات با فناوری برتر کشورهای درحال‌توسعه (G15) طی سال‏های 2018-2000، با استفاده از روش خودرگرسیون‌برداری پانل دیتا (PVAR) است. نتایج آزمون عکس‏العمل آنی نشان می‏دهد که طی یک دوره‌ 10 ساله، با بروز شوک مثبت از جانب متغیرهای بهره‌وری علمی، ریسک اقتصادی و ریسک مالی، صادرات با فناوری برتر افزایش می‌یابد، اما تأثیر مثبت ریسک سیاسی بر صادرات با فناوری برتر بسیار ناچیز است. همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان می‌دهد که به ترتیب متغیرهای صادرات با فناوری برتر، ریسک اقتصادی، بهره‌وری علمی، ریسک مالی و ریسک سیاسی، بیشترین تأثیر را بر صادرات با فناوری برتر دارند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، در یک دوره 10 ساله ایجاد یک شوک در بهره‌وری علمی بر صادرات با فناوری برتر تأثیر مثبت می‏گذارد و به‌مرورزمان بهره‌وری علمی بر صادرات با فناوری برتر به‌صورت فزاینده افزایش می‏یابد. همچنین یک شوک مثبت در ریسک مالی، در ابتدا سبب افزایش فزاینده در صادرات با فناوری برتر می‌شود اما این اثرات دائمی نبوده و بعد از حدود 4 سال، تأثیر آن کاهش می‌یابد. ریسک اقتصادی نیز تأثیر مثبتی در افزایش صادرات با فناوری برتر دارد، درحالیکه تأثیرپذیری صادرات با فناوری بالا از ریسک سیاسی ناچیز است. همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان می‎دهد که به ترتیب متغیرهای صادرات با فناوری برتر، ریسک اقتصادی و بهره‎وری علمی بیشترین تاثیر را بر صادرات با فناوری برتر دارند. ریسک مالی تاثیری کم و ریسک سیاسی کم‏ترین تأثیر را بر صادرات با فناوری برتر دارند.