تأثیر آلودگی به واریانت ملایم ویروئید غده دوکی سیب زمینی بر پروفیل متابولیکی رقم راتگرز گوجه‌فرنگی *

ویروئیدها به عنوان کوچک‌ترین عوامل بیمارگر گیاهی متشکل از آر اِن اِ حلقوی تک لا بوده و بدون داشتن ژنوم رمزگذار، قادرند در میزبان گیاهی خود تکثیر شوند. به رغم مطالعات زیاد، هنوز تصویر روشنی از سازوکار بیماری‌زایی ویروئیدها به دست نیامده است. در مطالعه حاضر، پروفیل متابولیکی گوجه‌فرنگی رقم راتگرز آلوده به واریانت ملایم ویروئید غده دوکی سیب‌زمینی (PSTVd) مشخص و با گیاه مایه‌زنی شده با بافر مقایسه شده است. بدین منظور سه برگچه‌ انتهایی برگ سوم گیاهان گوجه فرنگی به صورت مکانیکی با سی دی اِن اِی ویروئید غده دوکی سیب‌زمینی مایه‌زنی شد و 19 روز بعد، نمونه‌برداری از برگ هشتم این گیاهان به انجام رسید. متابولیت‌ها استخراج و به کمک دستگاه GC/MS شناسایی و اندازه‌گیری شده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که در سطح آماری P ≤0.2، تعداد 40 متابولیت نسبت به شاهد خود تغییرات معنی‌داری نشان دادند که نتیجه تغییرات در چهارده مسیر متابولیکی در سلول‌های گیاه بود. مسیرهای تغییر یافته در برگ‌های گوجه‌فرنگی آلوده به PSTVd شامل این موارد بودند: پنج مسیر مرتبط با ساخت موم و کوتین، چهار مسیر تولید ترکیبات دفاعی، سه مسیر ساخت هورمون، یک مسیر تولید انرژی و یک مسیر تخریب کلروفیل. با توجه به پیچیدگی پاسخ‌های گیاه به آلودگی به ویروئید، با استفاده از رویکرد متابولومیکس، برهمکنش ویروئید- میزبان بررسی و تغییرات در سطح مسیرهای بیوشیمیایی گیاه مورد بحث قرار گرفته است.