تأثیرنیتروژن و بیوپرایمینگ بذر با باکتری¬های محرک رشد بر عملکرد، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه آفتابگردان

به منظور بررسی تأثیر نیتروژن و بیوپرایمینگ بذر با باکتری­های محرک رشد بر عملکرد، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه آفتابگردان ((Helianthus annus L.، آزمایشی در سال زراعی 1389 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود نیتروژنه در سه سطح (صفر،80 و160 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و باکتری محرک رشد در چهار سطح (عدم پرایمینگ، بیوپرایمینگ بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5 (Azotobacter chroococcum strain 5)، آزوسپریلیوم لیپوفروم استرینOF (Azospirillum lipoferum strain OF) و سودوموناس استرین186 (Psedomunas strain 186) بودند. نتایج نشان داد که اثر ترکیب تیماری مقادیرکود نیتروژنه در بیوپرایمینگ بذر با باکتری­های محرک رشد تأثیر معنی­داری بر روی همه صفات مورد بررسی به جز وزن هزار دانه و قطر ساقه داشت. با افزایش سطوح کود نیتروژنه و کاربرد باکتری­های محرک رشد عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، درصد و عملکرد روغن، درصد و عملکرد پروتئین افزایش یافت. واکنش عملکرد دانه به بیوپرایمینگ بذر با باکتری­های محرک رشد در سطوح کود نیتروژنه یکسان نبود. بیشترین عملکرد به مصرف160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و بیوپرایمینگ بذر با ازتوباکتر تعلق داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که عملکرد دانه در ترکیب­های تیماری 160N× عدم پرایمینگ با باکتری و80N×  پرایمینگ با ازتوباکتر اختلاف معنی­داری با یکدیگر نداشتند. از یک مدل خطی دو تکه­ای برای کمی نمودن پارامترهای پر شدن دانه استفاده گردید. تمامی پارامترهای پر شدن دانه به طور معنی­داری تحت تأثیر ترکیب تیماری سطوح کود نیتروژنه در بیوپرایمینگ بذر با باکتری­های محرک رشد قرار گرفتند. حداکثر وزن دانه، سرعت و طول دوره موثر پر شدن دانه در سطوح بالای نیتروژن و کاربرد باکتری­های محرک رشد برآورد گردید. بنابراین به منظور افزایش عملکرد دانه در شرایط اقلیمی اردبیل می­توان پیشنهاد نمود که بیوپرایمینگ بذر آفتابگردان با ازتوباکتر انجام شود.