تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم تمرکز بر شکنندگی بانکی (موردمطالعه شبکه بانکی ایران)

مطالعات موجود پیرامون ارتباط میان ساختار شبکه بانکی و ثبات مالی به دو رشته مجزا با نتایج کاملاً متفاوت تقسیم می‌شوند. این مطالعات بر این اساس طبقه‌بندی می‌شوند که اعتقاد دارند که تمرکز در شبکه بانکی اثر بی‌ثباتی دارد (فرضیه تمرکز-شکنندگی) یا در مقابل اثر ایجاد ثبات دارد (فرضیه تمرکز-ثبات). هدف مقاله، آزمون هر دو فرضیه (تمرکز-ثبات) و (تمرکز-شکنندگی) می‌باشد. بر این اساس و برای آزمون این دو فرضیه، نخست اثر مستقیم تمرکز در شبکه بانکی بر شکنندگی سیستم بانکی توسط یک مدل باینری آزمون می‌شود. این مدل در واقع به آزمون (تمرکز-شکنندگی) می‌پردازد. برای آزمون فرضیه (تمرکز-ثبات) وجود اثر غیرمستقیم با آزمون دو کانال انتقال تمرکز بر ثبات مالی در بانکداری یعنی کانال‌ بازده دارائی‌ها و کانال نرخ بهره بررسی می‌شود. در این دو کانال تمرکز در بانکداری متغیر برون‌زای اصلی است و متغیر بازده دارائی‌ها و حاشیه سود متغیر وابسته هستند. در واقع نخست اثر تمرکز بر بازده دارائی‌ها و حاشیه خالص نرخ بهره برآورد می‌گردد، سپس با پیش‌بینی آن‌ها در مدل رگرسیونی مجزا تأثیر آن‌ها بر شکنندگی بانکی دوباره مورد آزمون قرار می‌گیرد. مطابق با نتایج به‌دست‌آمده، با در نظر گرفتن شاخص هرفیندال هرشمن نیز که برای اندازه‌گیری تمرکز بانکی لحاظ شده است، می‌توان نشان داد که فرضیه تمرکز-شکست در شبکه بانکی کشور برقرار است و در شبکه بانکی کشور ارتباط مثبت و معنی‌دار میان ورشکستگی و تمرکز بانکی وجود دارد. در این حالت در شبکه بانکی کشور مسئله شکنندگی بانک‌های بزرگ مطرح می‌شود.