تأثیرات جامعه‌شناختی هیئت‌های مذهبی بر مؤلفه‌های مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران

در ایران معاصر، مطالعۀ جامعه‌شناختی پدیده‌های سیاسی، عمر درازی ندارد (تاریخچه). چنین مطالعاتی در ایران پس از انقلاب اسلامی نیز، بسی نوپاتر است (پیشینه). ازاین‌رو، همۀ زوایای تأثیرات جامعه‌شناختی گروه‌های اجتماعی چون هیئت‌های مذهبی در مقایس ملی، استانی و شهری بر مؤلفه‌های مشارکت سیاسی جمهوری اسلامی بررسی نشده و هم‌چنان تصور کلی آن است که نهادهای حکومتی نه گروه‌های اجتماعی، فعال مایشا هستند (مسئله). فقدان تنویر اثر بخشی‌های پیش‌گفته، این پرسش که «نوع، میزان و سهم اثرگذاری‌های اجتماعی هیئت‌های مذهبی بر مشارکت سیاسی جمهوری اسلامی چیست؟» را پیش پای ما می‌گذارد (سؤال). هیئت‌های مذهبی، به مثابۀ نهاد اجتماعی غیردولتی، از وجاهت و مقبولیت عمیق در ذهن و دل مردم  و درنتیجه، از کارکردهای مؤثری چون مشروعیت‌زایی دزدایی برخوردارند (فرضیه). نویسندگان این مقاله کوشده‌اند با بررسی نقش عناصر جامعه‌شناختی سیاسی چون سن، جنس، قومیت و گروه‌های مراجع در هیئت‌های مذهبی، میزان تأثیر آن را بر مؤلفه‌هایی چون انتخابات، راه‌پیمایی‌ها و سخنرانی‌های سیاسی، به مصداق بارز مشارکت سیاسی مردم، نشان دهند (روش) و صورت‌بندی جدیدی از کارکردهای پنهان و آشکار هیئت‌ها، با تعمیم نتایج بررسی هیئت‌های شهریار، ارائه دهد (هدف). این بررسی نشان می‌دهد: عناصر جامعه‌شناختی هیئت‌های مذهبی بر افزایش و کاهش مشروعیت سیاسی نظام جمهوری اسلامی نقش رو به رشدی دارند (یافته).