تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نهاد وقف در استان مرزی خراسان جنوبی

Authors

  • مفید شاطری استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه بیرجند
Abstract:

چ وقف با کارکردهای متنوع خود و جایگاه ویژه اش در فرهنگ تشیع از جنبه های مختلف جامعه شناختی، اقتصادی، تاریخی، کالبدی، فرهنگی، سیاسی و غیره می تواند مورد بررسی قرار گیرد. موقوفات در تأسیس و تداوم حیات نهادها و مراکز دینی، مذهبی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی عام المنفعه تأثیر فراوانی داشته و منشأ اثرات فراوان بوده اند. در این پژوهش که به کمک شیوه اسنادی و با رویکردی تاریخی تهیه شده، سعی بر این بوده تا تأثیرات اجتماعی - فرهنگی وقف در دو بخش اثرات مستقیم و غیرمستقیم مورد کنکاش قرار گیرد. نتایچ بازخوانی اولیه اسناد مربوطه، بیانگر تنوع کارکردی نهاد وقف و مصارف موقوفات در فرهنگ تشیع به طور عام و در محدوده مورد مطالعاتی، به طور خاص است و این ویژگی، نهاد وقف را در مذهب تشیع نسبت به وقف و موقوفات در سایر مذاهب، متمایز و ممتاز می سازد. پشتوانه مالی موقوفات ضمن تأثیرات مستقیم در حوزه های متعدد ازجمله در حوزه بیان و نشر معارف دین اسلام و مذهب تشیع، به انسجام اجتماعی، افزایش امنیت اجتماعی و همدلی و همگرایی بیشتر در بین مردم، به خصوص در جامعه تشیع منطقه شرق ایران به عنوان یک منطقه مرزی، کمک مؤثری نموده است. نهاد وقف هم چنین با تحکیم، تثبیت و تقویت پایگاه های تشیع ازجمله مساجد، حسینیه ها، مراسم مذهبی از قبیل عزاداری و تأسیس و اداره مدارس علوم دینی در خاور ایران به افزایش قلمرو مؤثر ملی در دوره حکومت های شیعی و حفظ و تقویت قلمروهای ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی تشیع انجامیده است. Waqf with its various functions and its special position in the Shi›ite culture can be investigated from various aspects of sociological, economic, historical, physical, cultural, political, and so on. Waqf has been very influential in the establishment and continuity of institutions and religious, religious, cultural, economic, and social centers of the welfare community and has been the source of many influences. In this research, in a documentary and historical approach, it has been tried to investigate the effects of social and cultural Waqf in two parts of direct and indirect effects. The initial readings of the relevant documents indicate the functional diversity of the waqf institution and the expenditures of the endowments in the Shi›i culture, and in particular in the field of study. This feature distinguishes the waqf entity in the Shi›a religion in relation to waqf and endowments in other religions. The financial backing of the endowments, while having direct effects on issues such as the dissemination of the teachings of the religion of Islam and the Shiite religion, contributes significantly to social cohesion, increased social security and empathy and convergence among the people, especially in the Shia community of the eastern region as A borderland. Waqf also consolidates, consolidates and strengthens Shiite bases including mosques, Husayniyahs, religious ceremonies such as mourning and the establishment and administration of religious scholar schools in the east of Iran to increase the effective national territory during Shi›a rule and to preserve and strengthen geopolitical territories and the ideology of Shiism.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کارکردهای فرهنگی و اجتماعی نهاد وقف در شیراز دوره قاجاریه

چکیده در این پژوهش به بررسی نهاد وقف و کارکردهای اجتماعی و فرهنگی آن در شیراز پرداخته شده است. در اینجا با بررسی وقفنامه های شهر شیراز در دوره ی قاجاریه به لحاظ کمی و کیفی تلاش شده است تا کارکرد اجتماعی موقوفات در این شهر و کارکرد و تأثیر فرهنگی و مذهبی آن و نیز تأثیراتی که موقوفات از شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این شهر پذیرفته اند، مورد بررسی قرار گیرد. همچنین دگرگونی های احتمالی که در نها...

15 صفحه اول

تحلیل انباشت سرمایه وقف در نواحی خراسان جنوبی

چکیده وقف به­عنوان یک نهاد ملی- مذهبی با نیت خیرخواهانه، در صورت برنامه­ریزی و مدیریت عقلایی می­تواند سرمایه­ای برای توسعه فضای اجتماعی و جغرافیایی باشد. در حقیقت، موقوفات عمدتاً کالاهای سرمایه­ای اعم از پول، زمین و مستغلات است که در محاسبات انباشت سرمایه هر فضای جغرافیایی، می­تواند نقش قابل توجهی داشته باشد. بر پایه­ی این رویکرد، در مقاله پیش­رو تلاش گردیده تا به واکاوی توزیع جغرافیایی مو...

full text

تحلیل انباشت سرمایه وقف در نواحی خراسان جنوبی

چکیده وقف به­عنوان یک نهاد ملی- مذهبی با نیت خیرخواهانه، در صورت برنامه­ریزی و مدیریت عقلایی می­تواند سرمایه­ای برای توسعه فضای اجتماعی و جغرافیایی باشد. در حقیقت، موقوفات عمدتاً کالاهای سرمایه­ای اعم از پول، زمین و مستغلات است که در محاسبات انباشت سرمایه هر فضای جغرافیایی، می­تواند نقش قابل توجهی داشته باشد. بر پایه­ی این رویکرد، در مقاله پیش­رو تلاش گردیده تا به واکاوی توزیع جغرافیایی مو...

full text

جایگاه نهاد وقف در اقتصاد بخش سوم

نهاد خیرخواه وقف به‌رغم سابقه درخشانش در تمدن قدیم اسلامی، امروزه از دید کارآمدی، سازمانی و مکتبی با چالش‌هایی روبه‌رو است؛ این در حالی است که می‌توان با بررسی بُعدهای گوناگون نهاد وقف به طور نظام‌مند و در چارچوب دینی معتبر و مبتنی بر دلایل نقلی، عقلی، علمی و تجربی و با استفاده از اطلاعات حاصله از اقتصاد بخش سوم و اقتصاد دهش این چالش‌ها را حل کرده و راه جدیدی برای نظام اقتصادی اسلامی در کشورهای ...

full text

بررسی نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر عدم بازگشت به زندان در بین زندانیان استان خراسان جنوبی

زمینه و هدف: مسایل زندان و زندانیان به عنوان یکی از آخرین ایستگاه‌های توقف مجرمان و بزهکاران، همواره دل‌مشغولی مسئولان قضایی، انتظامی و مدیران زندان‌ها بوده و هست که جا دارد از ابعاد گوناگون به موضوعات مربوط به کاهش و تقلیل جرایم پرداخته شود لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر عدم بازگشت به زندان در بین زندانیان استان خراسان جنوبی با تأکید بر آموزش‌های دا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 1

pages  31- 58

publication date 2017-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023