بیماری گل‌سبزی سیاه دانه در منطقۀ سمیرم اصفهان

    در بررسی­های سال 1386، بیماری گل­سبزی سیاه­دانه Nigella sativa L. در شهرستان سمیرم اصفهان مشاهده گردید. بطوری که بارزترین علائم ظاهری بیماری عبارتند از: رشد جوانه‌های جانبی فراوان روی ساقه‌های اصلی گل­سبزی، برگسائی و تبدیل مادگی به جسمی بزرگ و کیسه مانند، رشد جوانه در داخل گل، ریزبرگی و زردیزردی برگ­ها و کوتولگی شدید گیاه بود. به ­طوری­که رنگ­آمیزی برش­های  نازک تهیه شده از ساقۀ بوته‌های آلوده با محلول رنگی دینس (Dien’s stain) و مشاهدۀ میکروسکوپی آنها، وجود لکه­های آبی پررنگ را در ناحیۀ آوندهای آبکش سیاه­دانۀ آلوده نشان داد. عامل گل­سبزی سیاه­دانه از طریق پیوند و زنجرک Lethierry ‌ Circulifer haematoceps از سیاه­دانۀ آلوده به سیاه­دانه­های سالم در گلخانه انتقال داده شد. میانگین میزان آلودگی مزارع سیاه­دانه به این بیماری 14 درصد در مزارع کشت بهاره (اردیبهشت) و 7/20 درصد در مزارع کشت تابستانه (تیرماه) تعیین شد. میانگین تراکم جمعیت زنجرک ‌ناقل در کشت‌های بهاره 6/3 حشره و در کشت‌های تابستانه 5/18 عدد حشره در هر 100 تور حشره‌گیری بود که نشان­دهندۀ فعالیت بیشتر آنها در کشت‌های تابستانه این محصول می‌باشد. بر اساس علائم بیماری، انتقال توسط پیوند و زنجرک ناقل و واکنش مثبت به محلول رنگی دنیس، بیماری گل سبزی سیاه‌دانه در سمیرم ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. بنابراین این اولین گزارش از وقوع بیماری گل­سبزی سیاه‌دانه در ایران می‌باشد.