بیماری غنچه درشت گوجه ‌فرنگی در استان لرستان

بیماری فیتوپلاسمایی غنچه درشت یا تورم‌جوانه( Big bud ) یکی از بیماری‌های مهم گوجه‌فرنگی(Lycopersicum esculentum) در دنیاست و در ایران تاکنون از استان‌های فارس، خراسان رضوی،اردبیل، اصفهان و بوشهر گزارش شده است. در بازدید‌های تابستان سال 1389 از مزارع گوجه‌فرنگی شرق استان لرستان در منطقه درود علائم بیماری غنچه درشت گوجه فرنگی دیده شد. علائم بارز بیماری عبارت بودند از: کوچک ماندن، باریک شدن، ضخیم شدن و رنگ‌پریدگی برگ‌ها ، ارغوانی شدن رگبرگ‌ها در قسمت زیرین برگ، کاهش فاصله میانگره‌ها، ضخیم شدن ساقه، رشد جوانه‌های جانبی ساقه و تغییرات گل شامل بزرگ شدن کاسبرگ‌ها و تبدیل کاسه گل به جسمی کیسه مانند و گل سبزی، راست ایستادن شاخه‌های انتهایی، عدم تشکیل میوه و کوتولگی گیاه. عامل بیماری به‌وسیله پیوند از یک بوته گوجه‌فرنگی دارای علائم بارز بیماری در مزرعه به سه بوته گوجه فرنگی سالم منتقل گردید و در آنها علائم بیماری غنچه درشت ظاهر شد. با روش ژانگ و همکاران (1998, J. Virol. Methods 71: 45-50) از بافت رگبرگ میانی 5 بوته گوجه‌فرنگی علائم‌دار در طبیعت ، بوته‌های گوجه فرنگی آلوده شده در شرایط گلخانه و یک بوته فاقد علائم دی ان ای کل استخراج گردید. در آزمون واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) مستقیم با استفاده از جفت آغازگر P1/P7 آلودگی نمونه‌های دی ان ای استخراج شده از گوجه‌فرنگی علائم‌دار در طبیعت و بوته‌های گوجه‌فرنگی مایه‌زنی شده با پیوند به فیتوپلاسما به اثبات رسید و قطعات 1800 جفت‌باز‌ی تکثیر شد. تحت همین شرایط در نمونه‌های دی ان ای گوجه‌فرنگی سالم چنین قطعه‌ای تکثیر نشد. بر‌اساس علائم بیماری ، انتقال با پیوند و واکنش مثبت در آزمون PCR  مستقیم، بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی در استان لرستان  ماهیت فیتوپلاسمایی دارد.