بهینه‌سازی سبد پروژه‌های سازمان؛ رویکرد خوشه‌بندی و تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی

انتخاب صحیح پروژه‌ها یکی از مهم‌ترین اقدامات سازمان‌های پروژه‌محور در راستای مدیریت راهبردی است و محدودیت منابع موجب می‌شود سازمان‌ها نتوانند روی تمامی پروژه‌ها سرمایه‌گذاری نمایند. ازاین‌رو، انتخاب مجموعه پروژه‌های موردنظر سازمان یا پورتفولیوی پروژه‌ها به‌نحوی‌که بتواند اهداف و استراتژی‌های سازمان را با در‌نظرگرفتن محدودیت‌های سازمانی برآورده سازد، بسیار حائز اهمیت است. برای تحقق این مهم و به‌منظور تصمیم‌گیری دقیق‌تر، پژوهش حاضر از سه مرحله غربال جهت تشکیل سبد پروژه سازمان استفاده نموده است. در مرحله اول، غربال پروژه‌ها براساس معیارهای انتخاب پروژه و با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی اولویت‌بندی شده‌اند. ازآنجایی‌که بیش‌ترین هزینه‌های هر سازمان ناشی از ریسک‌ پروژه و اتمام دیرهنگام است و همچنین ممکن است پروژه‌ای از اولویت خوبی برخوردار باشد ولی انجام آن برای سازمان دارای درجه بالایی از ریسک بوده و هزینه‌های زیادی را به همراه داشته باشد، لذا در مرحله دوم غربال، پروژه‌ها براساس ریسک پروژه برمبنای استاندارد PMBOK خوشه‌بندی فازی شدند. براساس نتایج خوشه‌بندی، پروژه‌ها در سه خوشه قرار گرفتند. خوشه اول پروژه‌هایی هستند که از ریسک معقولی برخوردار هستند. پروژه‌های خوشه دوم نیز دارای درجه بالایی از ریسک بوده که در صورت لزوم انجام آن‌ها، نیازمند توجه خاص مدیریت ارشد هستند. در خوشه سوم، پروژه‌های هستند که ریسک‌ بحرانی داشته و در صورت لزوم انجام آن‌ها، به طرح‌ریزی مشخص و برنامه‌ریزی خاص نیاز دارند. در مرحله بعد، خبرگان براساس حوزه فعالیت هر شرکت، پروژه‌ها را به شرکت‌ها تخصیص دادند. در مرحله آخر غربال، پروژه‌ها با استفاده از برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک و با در نظر گرفتن سه محدودیت آرمانی «سود»، «بودجه» و «ریسک» در هر یک از شرکت‌های زیرمجموعه انتخاب شدند.