بهره‌مندی بازنشستگان شهر تهران از خدمات ویژه اوقات فراغت

مهم‌ترین دستاورد بشر در قرن بیستم افزایش امید به زندگی بود. در ایران براساس آخرین آمار سرشماری کشور، جمعیت سال‌مندان بالای 60، سال نزدیک به 4 میلیون نفر بوده است. گروهی از این جمعیت سال‌مند، افراد شاغل در بخش دولتی بودند که اکنون به مرحله بازنشستگی رسیده‌اند. بازنشستگان در مقایسه با دیگران عموماً از وقت آزاد بیش‌تری برخوردارند و گذران این وقت آزاد برای آنان اگر به صورت مفید و رضایت‌بخش نباشد، عمدتاً کسالت، افسردگی و ناامیدی به دنبال خواهد داشت. بررسی چگونگی دسترسی و بهره‌مندی این قشر از جامعه به این‌گونه فعالیت‌ها، به‌منظور سامان بخشیدن به این اوقات، یک اولویت به نظر می‌رسد. به این منظور مطالعه‌ای با حضور 384 نفر از بازنشستگان کشوری شهر تهران با استفاده از پرسش‌نامه طراحی و اجرا شد. دسترسی به بستگان و آشنایان با 9/65 درصد، و سینما با 4/9 درصد، به ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین فراوانی را داشت؛ این در حالی است که بهره‌مندی از این دو فعالیت به ترتیب 7/72 و 1/3 درصد بود. در تجزیه و تحلیل چندمتغیره بهره‌مندی از دیدار بستگان با هیچ‌کدام از فاکتورهای تحت بررسی ارتباط معنی‌داری یافت نشد. حال آن‌که بهره‌مندی از سینما با جنسیت بازنشستگان رابطه معنی‌داری داشت (002/0=P) به‌طوری‌که زنان بیش‌تر از سینما بهره‌مند شده بودند. در بین عوامل مختلف شغل پس از بازنشستگی، حقوق ماهیانه و مقدار فراغت طی 24 ساعت بیش‌ترین ارتباط را با خدمات ویژه اوقات فراغت داشت. علی‌رغم تمام این مسائل به نظر می‌رسد عدم برنامه‌ریزی صحیح برای زمان فراغت مهم‌ترین نقش را در این هنگام ایفا می‌کند.