بعد تعاملی کلام در روایت«جوان مشت زن» سعدی: تحلیل نشانه – معنایی یک گفتمان روایی

Authors

  • سیامک صاحبی مدیر عامل دفتر گسترش پژوهش و آموزش فارس، مربی دانشگاه فرهنگیان شهید مطهری شیراز
  • مصطفی عاصی استاد زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
Abstract:

جُستار حاضر تحقیقی ست مبتنی بر روش کیفی - توصیفی که به تحلیل  گفتمان روایی، پویایی و بعد تعاملی کلام در روایت «جوان مشت‌زن» از باب سوم گلستان سعدی می پردازد. مقاله در چارچوبی نشانه - معنایی و با بهره‌جستن از الگوی شعیری (1381) و تلفیق آن با طرح‌واره‌ی روایت‌شناسی لباو (1967) تحلیل موضوع را فراروی خود می‌نهد و ضمن تشریح برش‌ها و زنجیره‌های پیکره‌ی روایی انتخابی، به تبیین ابعاد کلامی شکل‌دهنده‌ی این روایت در چارچوب مورد نظر می‌پردازد. مقاله چنین نتیجه می­گیرد که گفتمان روایی جاری در  متن انتخابی از گلستان سعدی، گفته‌ای‌ست مشابه‌سازی‌شده با واقعیت که در آن فرآیند پویای تولید معنا از یک‌سو، نتیجه‌ی تعامل کنش‌گزاران و کنش‌پذیران درون روایت در توالی رخدادهاست و از دیگرسو نیز حاصل تعامل سعدی و خواننده یا شنونده‌ی روایتیعنی همان گفته‌پرداز و گفته‌‌خوان (راوی و مروی) می‌باشد که در تناوبی از اتصال و انفصال گفتمانی به وقوع می‌پیوندد و به این قرار است که سعدی با به‌کاربست قالب‌‌های تعاملی ویژه‌ا‌ی، توانسته دست به تولید و آفرینشی پویا، جهت‌مند و هدف‌دار در حوزه‌ی زبان بزند که با گذر از کارکردهای تعاملی در ایجاد معنای نخستین  و دست‌یابی‌ به کارکردهای معنایی برون زبانی، به شاکله‌بندی نظام‌های ویژه‌ای از گفتمان روایی منتج می­گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه و سنجش داستان منظوم «بت سومنات» و داستان منثور «جوان مشت-زن» از بوستان و گلستان سعدی بر اساس تحلیل انتقادی گفتمان

سعدی، در نثر سهل و ممتنعش، معلّم اخلاق و در مثنوی، طرّاح سیاست‌های رفتار اجتماعی و «رستاخیز ادبی» است؛ وی در بهره‌گیری از داستان به تبعیّت از آموزش دینی‌اش که مبتنی بر یافته‌های قرآنی است، کوشاست. اغلب قصّه‌ها و حکایت‌های سعدی در گلستان و بوستان، داستانک تعلیمی محسوب می‌شوند و داستان مثال تأیید و تأکید مطلب پس یا پیش از خود هستند.       امّا در داستان‌های بت سومنات و جوان مشت­زن، خود داستان نیز اهمّ...

full text

تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه در گلستان سعدی

در این پژوهش تلاش شده است، با به‌کارگیری برخی از ابزارهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، شخصیت‌هایِ مطرح جامعة صوفیانة قرن هفتم در گلستان سعدی بازنموده شود. این امر جز با در نظر داشتن زمینه‏های اجتماعی ـ تاریخی روزگارِ خلق اثر میسّر نمی‏شود. از این‌ رو، به‌اجمال رویکردهای جامعه‏شناختی و تاریخی نیز به یاری این پژوهش آمد تا، با در نظر داشتن ابعاد زبان‏شناختی، جامعه‏شناختی، و تاریخی، تفسیری علمی از متن...

full text

تحلیل نشانه - معناشناختی گفتمان روایی ضحاک و فریدون براساس نظریه گرمس

نشانه–معناشناسی روایی بر دو اصل کنش و تغییر استوار است. کنشگران در این نظام اغلب بر اساس برنامه­­ های از پیش تعیین­ شده پیش ­می ­روند تا به معنایی مطلوب دست­ یابند. به ­نظرمی ­رسد که در بافت داستان ­های اسطوره­ ای گفتمان ­غالب، گفتمان ­منطقی-روایی است. در این جستار، داستان «ضحاک و فریدون» از شاهنامه­فردوسی را از منظر نشانه–معناشناسی به روش توصیفی-تحلیلی واکاوی ­می ­کنیم تا نشان­ دهیم که تمامی م...

full text

مقایسه و سنجش داستان منظوم «بت سومنات» و داستان منثور «جوان مشت-زن» از بوستان و گلستان سعدی بر اساس تحلیل انتقادی گفتمان

سعدی، در نثر سهل و ممتنعش، معلّم اخلاق و در مثنوی، طرّاح سیاست های رفتار اجتماعی و «رستاخیز ادبی» است؛ وی در بهره گیری از داستان به تبعیّت از آموزش دینی اش که مبتنی بر یافته های قرآنی است، کوشاست. اغلب قصّه ها و حکایت های سعدی در گلستان و بوستان، داستانک تعلیمی محسوب می شوند و داستان مثال تأیید و تأکید مطلب پس یا پیش از خود هستند.       امّا در داستان های بت سومنات و جوان مشت­زن، خود داستان نیز اهمّیّ...

full text

تحلیل عناصر مفهومی گفتمان بیداری اسلامی در کلام مقام معظم رهبری از منظر تحلیل گفتمان

مقاله حاضر در پی تحلیل و بررسی شالوده­های مفهومی و دال­های مفصل­بندی گفتمان بیداری اسلامی از منظر مقام ­معظم­ رهبری است. در این تحقیق، در چارچوب روشی ترکیبی از نظریۀ زبان­شناسی انتقادی نورمن فرکلاف در تحلیل متون و از نظریهۀ گفتمان لاکلاو و موفه در چگونگی فراآیند هژمونیک شدن و تفوق یافتن گفتمان بیداری ­اسلامی بهره برده شده است. تحلیل متون آثار و سخنرانی­های مقام­ معظم ­رهبری نشان داد که در هندسۀ...

full text

تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه در گلستان سعدی

در این پژوهش تلاش شده است، با به کارگیری برخی از ابزارهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، شخصیت هایِ مطرح جامعة صوفیانة قرن هفتم در گلستان سعدی بازنموده شود. این امر جز با در نظر داشتن زمینه‏های اجتماعی ـ تاریخی روزگارِ خلق اثر میسّر نمی‏شود. از این رو، به اجمال رویکردهای جامعه‏شناختی و تاریخی نیز به یاری این پژوهش آمد تا، با در نظر داشتن ابعاد زبان‏شناختی، جامعه‏شناختی، و تاریخی، تفسیری علمی از متن ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 17

pages  29- 48

publication date 2017-09-11

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023